Mašinski fakultet u Sarajevu (osnovan 1958. godine), posjeduje tradiciju voðenja postdiplomskih studija dužu od dvadeset (20) godina. Baza za regrutovanje studenata na ovome studiju su prije svega:
(i) privredno populacijski predratni potencijal sarajevske regije od 11% na nivou BiH, te
(ii) preko pet (5) hiljada diplomiranih studenata na ovome fakultetu.
Na postdiplomskom studiju je do sada magistriralo oko 116 polaznika, a doktoriralo preko pedeset (50) doktora tehnièkih nauka.
Pored izuzetno jake vlastite kadrovske baze, postdiplomski studij je uvijek organizovan u saradnji sa nizom univerziteta iz susjednih zemalja i zemalja Evrope i Sjeverne Amerike, nastojeæi da prati posljednje trendove u razvoju relevantnih nauènih disciplina. Ostvarene veze sa ovim univerzitetima su trajnog karaktera, i sa njima se vrši permanentna izmjena kadrova u oba smjera, u raznim vidovima, od postdiplomskih, doktorskih i postdoktorskih studija do gostojuæih profesora, ukljuèivo izvoðenje zajednièkih istraživaèkih projekata.
Iz donjeg teksta se vidi da se predlaže pokretanje tri kljuèna smjera, koji pokrivaju praktièno sve nauène discipline relevantne za studij na ovome fakultetu:
Proizvodno mašinstvo, koje pokriva nauène discipline proizvodnje i prerade metala i nemetala, alata, mašina i složenih proizvodnih postrojenja ukljuèivo i fleksibilne sisteme, zatim proizvode i sisteme namjenske prizvodnje, te prateæe izuèavanje u organizovanju i upravljanju takvim proizvodnjama, sa prateæim osiguranjem pouzdanosti i kvaliteta proizvoda.
Energetika, koja pokriva nauène discipline termoenergetike (sa klasiènim i obnovljivim izvorima energije) sa nuklearnom energetikom, hidroenergetiku, zatim oblast toplotne i mehanièke procesne tehnike sa prateæim ekološkim ureðajima i sistemima za zaštitu životne sredine, sve prateæe energetske mašine i ureðaji sa posebnim (toplotni aparati, turbine, kompresori itd.), ili vlastitim izvorom energije (kotlovi, nuklearni reaktori, motori sa unutrašnjim sagorijevanjem sa pripadnim vozilima i mobilnim uredjajima i sistemima).
Mehanièka tehnologija drveta, koja pokriva nauène discipline nauke o drvetu, te njegovoj primarnoj i finalnoj obradi i preradi, ukljuèivo relevantne prateæe bazne (npr. hemija, polimerni materijali itd.) i druge aplikativne i nauène discipline (npr. hidrotermièka obrada, tehnologija lijepljenja), odnosno tehnologije.
Na kraju se želi napomenuti da je Nastavno-nauèno vijeæe svjesno izmjenjenih okolnosti kako u privrednom okruženju, tako i u politièkom organizovanju države BiH. Osnovni moto ovog prijedloga je ponuditi savremen, kvalitetan i efikasan studij, koji æe biti uporediv, ukljuèivo njegovo verificiranje, sa takvim odnosno adekvatnim studijima u Evropi i u USA te ostalim razvijenim industrijskim zemljama.
Nadalje se vjeruje, da æe za sada, bar u
okviru Federacije, preovladati vidjenje da je visoko obrazovanje moguæe
racionalno i efikasno organizirati jedino na nivou Federacije odnosno u
dogledno vrijeme na nivou BiH.
PREGLED OSNOVNIH
PRINCIPA
POSTDIPLOMSKOG STUDIJA
A. ZAJEDNICKI CILJEVI I OSNOVE STUDIJA
A1. Uvod
Pri razmatranju baznih postavki zajednièkog studija pošlo se od stava da se studij obavlja na Mašinskom fakultetu te da æe svi polaznici studija koji magistriraju dobiti odgovarajuæe diplome sa studija na ovome fakultetu. Radi toga se stalo na stanovište da prvi semestar studija bude po moguænosti jedinstven, tj. da svi polaznici studija proðu kroz isti nastavni plan i program.
Jedini izuzetak od tog stava je Odsjek Mehanièka tehnologija drveta, gdje polaznici ovog studija imaju obavezan kurs iz oblasti nauke o drvetu, kao kljuènom tehnološkom materijalu u ovoj grani nauke i struke, što se može vidjeti iz pregleda predmeta navedenih u dolazeæem dijelu teksta.
Kada se govori o drugom dijelu studija, koji se odnosi na nastavak izvoðenja nastave putem kurseva, tj. na drugi i treæi semestar, evidentna je želja predlagaèa nastavnog plana i programa da opet stvori odreðenu bazu zajednièkih predmeta po pojednim odsjecima odnosno smjerovima, kako sa aspekta racinalizacije nastavnog procesa, tako i sa aspekta daljnjeg proširenja zajednièke savremene osnove studija.
U smislu fleksibilnosti studija i omoguæavanja da kandidat ipak ima pristup što širem spektru savremenih nauènih disciplina odnosno tema za izradu magistarskih teza, predlagaèi su stali na stanovište da se u treæem semestru ponudi nešto neuobièajeno veæi broj izbornih predmeta, prema onome što se može vidjeti u programima analognih studija u svijetu.
Stalo se na stanovište da na taj izbor imaju svoj uticaj kako mentor magistarskog rada, tako i kandidat zajedno sa pripadnom katedrom odnosno Odborom za postiplomski studij u smislu izbora predmeta sa drugih Odsjeka, sa ciljem da kandidat stekne relevantna znanja sto bliže temi svoje teze, koja bi trebala biti definisana i usaglašena najdalje nakon prvog semestra studija. U tome smislu æe se posebno respektovati odnosno favorizirati konkretni problemi iz privrede, odnosno poslodavca koji upuæuje kandidata na studij.
Predlagaèi smatraju da ce se gornje proširenje osnove studija s jedne strane odraziti pozitivno na odziv kandidata za studij, jer ovakav sudij nije organizovan na Fakultetu veæ više od 6 godina, a s druge strane æe dati privredi i kandidatima širi pristup savremenim zbivanjima u nauci i struci. Na analogan naèin se smatralo da je ukljuèenje predmeta koji obraðuje pristup metodologiji nauènoistraživaèkog rada primjereno, a oportuno onome što se zadnjih godina desava u oblasti prodora informatièkih tehnologija u smislu obrade, dostupa i pristupa nauènim i struènim publikacijama te relevantnim nauènim skupovima.
Konaèno je nužno napomenuti da su predlagaèi
pri graðenju i definisanju nastavnog plana i programa postdiplomskog
studija uglavnom imali u vidu nadgradnju na nastavne planove i programe
dodiplomske nastave na Mašinskom fakultetu u Sarajevu.
A2. Osnovne postavke i pravila studija
Na postdiplomskom studiju predviðena su tri smjera:
1.Energetika (E), sa sljedeæim usmjerenjima: Procesna tehnika (PT), Tehnika klimatizacije, grijanja i hlaðenja (KGH) i Motori i motorna vozila (MMV),
2.Proizvodno mašinstvo (PM), sa sljedeæim usmjerenjima: Obrada materijala skidanjem strugotine (OMST), Obrada materijala deformacijom (OMD), Obrada materijala zavarivanjem (OMZ), Upravljanje kvalitetom i metrologija (UKM), Upravljanje sistemima i robotika (USR), CAD - CAM metode, Raketna tehnika (RT), Precizna mehanika (PRM), Organizacija i upravljanje proizvodnim sistemima (OUPS).
3.Mehanièka tehnologija drveta (MTD), sa sljedeæim usmjerenjima: Primarna prerada drveta (PPD) i Finalna prerada drveta (FPD).
Nastava traje èetiri (4) semestra, od èega se u tri semestra izvode predavanja i vježbanja, a u èetvrtom semestru se radi magistarski rad. Dužina trajanja svakog semestra je 15 sedmica.
Prvi semestar je zajednièki sa èetiri predmeta. Broj predmeta koje treba odslušati i položiti je osam (8). Fond sati nastave je 180 - 210 sati. Fond sati po predmetima je dvadeset (20) do trideset (30).
Magistarski studij je nužno završiti najdalje za dvije godine poslije završene nastave, jer nakon toga vremenskog perioda obaveze Fakulteta prema kandidatu prestaju. U principu jedan izabrani nastavnik može voditi najvise dva predmeta na postdiplomskom studiju.
^etvrti semestar studija je predviðen za konsultacije kandidata sa mentorom i izradu magistarskog rada. Svaki voditelj/nosilac kursa postdiplomskog studija obavezno æe voditi bar jednog kandidata kroz magistarski rad. U tu svrhu se planira dva (2) sata mentorskog rada nedjeljno po kandidatu tokom ovog semestra.
Nužno je napomenuti da je studij zamišljen dosta
fleksibilnim, sa moguænošæu izbora slušanja i polaganja
predmeta izmeðu pojedinih usmjerenja, kako bi se osiguralo da kandidat,
zajedno sa mentorom odnosno katedrom te svojim postojeæim ili potencijalnim
poslodavcem može odabrati i steæi relevantna znanja što bliže tematici
svoga magistarskog rada.
A.3.1. Prvi semestar
Red. broj Naziv predmeta Br.sati
1. Mehanika kontinuuma 30
2. Numerièke metode 20
3. Procesiranje signala 20
4. Nauka o drvetu 1) 30
5. Metode nauèno-istraživaèkog
rada 2) 20
1) Slušaju samo polaznici MTD
2) Predmet je obavezno odslušati i izraditi odgovarajuæi
seminarski rad, i ne ubraja se u obaveznih osam (8) predmeta koje svi kandidati
moraju odslušati i pologati.
Napomena: kandidati na smjerovima: Energetika
(E) i Proizvodno mašinstvo (PM) obavezno slušaju prva tri predmeta,
a kandidati na smjeru MTD od prva tri predmeta biraju dva u dogovoru sa
mentorom odnosno katedrom.
A.3.2. Drugi i treæi semestar
ENERGETIKA (E)
Zajednièki predmeti:
Redni broj Naziv predmeta Br. sati
1. Modeliranje i mjerenje turbulentnih tokova
20
2. Procesi sagorijevanja 30
Izborni predmeti:
Redni broj Naziv predmeta Br. sati
1. Metode optimizacije u termotehnici
30
2. Tendencije u razvoju metoda zaštite
okoline 25
3. Dinamika stišljivog fluida 20
4. Dinamika dvofaznih tokova 30
5. Odabrana poglavlja iz klimatizacije
i ventilacije 30
6. Odabrana poglavlja iz tehnike hlaðenja
20
7. Odabrana poglavlja iz sistema daljinskog
grijanja 30
8. Obnovljivi izvori energije 20
9. Prenos toplote zraèenjem 20
10. Odabrana poglavlja iz toplotnih i difuzionih
aparata 30
11. Odabrana poglavlja iz hidrotehnike 30
12. Mehanika disperznih sistema 25
13. Projektovanje pomoæu raèunara
u energetici 30
14. Odabrana poglavlja iz turbomašina 30
15. Nove tehnologije u energetici 20
16. Savremene statistièke metode 30
17. Odabrana poglavlja iz mehanièke procesne
tehnike 25
18. Odabrana poglavlja iz toplotne procesne tehnike
30
19. Tendencije u razvoju motora 30
20. Modeliranje procesa u motorima 30
21. Torzione oscilacije motora SUS 20
22. Dinamika antiblokirajuæih koèionih
sistema 20
23. Štednja goriva u motorima i alternativna
goriva 20
PROIZVODNO MAŠINSTVO (PM)
Zajednièki predmeti:
Redni broj Naziv predmeta Br. sati
1. Savremeni mašinski materijali 30
2. Upravljanje kvalitetom i pouzdanošæu
25
3. CAD - CAM metode 30
Napomena: kandidat bira dva predmeta u dogovoru sa mentorom i katedrom.
Izborni predmeti:
Redni broj
Naziv predmeta Br. sati
1. Savremene metode obrade skidanjem strugotine
30
2. Savremene metode obrade odnošenjem 25
3. Kompjuterski integrisana proizvodnja
- CIM 25
4. Savremeni postupci spajanja materijala
20
5. Odabrana poglavlja iz industrijske robotike
20
6. Odabrana poglavlja iz fleksibilnih sistema
20
7. Termodifuzioni procesi pri zavarivanju
20
8. Odabrana poglavlja iz teorije elastiènosti
30
9. Odabrana poglavlja iz teorije plastiènosti
30
10. Tribologija mašinskih konstrukcija 25
11. Prenosnici snage i kretanja 30
12. Metrološki sistem u upravljanju kvalitetom
25
13. Metode u sistemu kvaliteta 20
14. Inženjerska ekonomika i marketing 20
15. Eksperimentalna optomehanika 30
16. Optomehanièki dizajn 30
17. Optoelektronski sistemi 20
18. Teorija vibracija 30
19. Osnovi mehanike loma 25
20. Kinematika i dinamika robotskog manipulatora
30
21. Pogon taktièkih projektila 30
22. Unutrašnja balistika topova 30
23. Dizajn projektila 25
24. Menadžment u industriji 20
25. Zavarljivost materijala 20
26. Oblikovanje i proraèun zavarenih
konstrukcija (prema programu EWF- bez vježbi) 30
27. Zavarivaèka proizvodnja i primjena
(prema programu EWF-bez vježbi) 30
MEHANIÈKA TEHNOLOGIJA DRVETA (MTD)
Zajednièki predmeti:
Redni broj Naziv predmeta Br.sati
1. Upravljanje kvalitetom i pouzdanošæu
30
Izborni predmeti :
Redni broj Naziv predmeta Br. sati
1. Koloidna hemija i polimeri 25
2. Tehnika lijepljenja i površinska obrada drveta
30
3. Hidrotermièka obrada drveta 20
4. Tehnologija drvnih materijala 30
5. Konstrukcija i tehnologija finalnih proizvoda
od drveta 30
6. Savremene statistièke metode 30
7. CAD-CAM metode 30
8. Menadžment u industriji 20
9. Inženjerska ekonomika i marketing 20
Napomena:
Predmet pod rednim brojem 6. je preuzet sa smjera
Energetika, a predmeti pod rednim brojem 7., 8., 9.
su preuzeti sa smjera Proizvodno mašinstvo.
A.3.3. Èetvrti semestar
Redni broj Naziv predmeta Broj sati
1. Konsultacije sa mentorom na izradi magistarske
teze 30
Napomena: planira se da mentor radi sa svakim
kandidatom 2 sata nedjeljno.
B.1. Zajednièki predmeti za sve
smjerove (Prvi semestar)
1. Mehanika kontinuuma
1.Koncept kontinuuma.
2.Matematski aparat. Teorija polja.
3.Sile koje djeluju na kontinuum. Naponi. Kretanje
kontinuuma.
4.Osnovne jednaèine: bilans mase, bilans
kolièine kretanja, bilans momenta kolièine kretanja, bilans
energije, bilans entropije.
5.Konstitutivne jednaèine i jednaèine
stanja za fluid (neviskozan, njutnov, nenjutnov, stišljiv,
nestišljiv) i èvrsto tijelo (termo-elastièno, plastièno,
visko-elastiècno).
6.Primjeri matematskog modela kontinuuma.
1. Osnovne fizièko-mehanièke
osobine drveta. Sekundarna lamela, graða i uticaj.
2. Dinamièke i kinematièke
osobine drveta.
3. Reološke osobine drveta.
4. Uticaj pojedinih elemenata
na elastiène i plastiène osobine drveta.
5. Naponska stanja drveta u
sluèaju sprijeèenih promjena dimenzija.
6. Naponska stanja drveta u
sluèaju promjenljivih optereæenja.
7. Naponska stanja drveta izazvana
rastom.
8. Uticaj pojedinih osobina
na tehnološke moguænosti prerade.
1.Definicija pojmova: metodologije, metoda i nauènoistraživaèkog
rada.
2.Savremeni metodološki pristupi istraživanja:
funkcionalni, strukturalni, sistemski, razumjevajuæi i povezujuæi.
3.Metode i tehnike prikupljanja podataka: mjerenje,
posmatranje, nauèna savjetovanja, struène specijalizacije,
testovi i analize.
4.Postupci istraživanja, predstavljanje idejnog
i izvedbenog projekta istraživanja.
5.Izbor podruèja nauène analize,
definisanje pojmova i pojmovna analiza, odreðivanje ciljeva istraživanja.
6.Postavljanje hipoteze, identifikacija, klasifikacija
i operacionalizacija varijabli, odreðivanje nacrta istraživanja,
laboratorijske aktivnosti, sreðivanje i obrada podataka, interpretacija
podataka, pisanje nauènog izvjestaja, pisanje nauènog rada,
izrada magistarskog rada, izrada doktorske disertacije.
B. 2.1. Smjer Energetika
(E)
Programi zajednièkih predmeta:
1. Modeliranje i mjerenje turbulentnih
tokova
1. Metode proraèuna i inženjerski
zahtjevi.
2. Transportne jednaèine turbulencije.
3. Turbulentna difuzija i disipacija.
4. Turbulencija pri niskim
Rejnoldsovim brojevima.
5. Promjenljiva gustina.
6. Rješavanje jednaèina.
7. Mjerenje ukljuèujuæi
i vizuelizaciju, sonde, topla žica, i optièke tehnike, laser i tehnike
pogodne
za mjerenje èestica.
8. Primjer detaljnog proraèuna
i mjerenja strujanja za odreðenu geometriju.
1. Energetski bilans procesa sagorijevanja.
Stehiometrijske reakcije. Toplotni efekti sagorijevanja. Temperatura sagorijevanja.
2. Sagorijevanje gasovitih goriva. Kinetièko
sagorijevanje. Difuzijsko sagorijevanje. Miješano sagorijevanje. Pirolitièke
reakcije.
3. Sagorijevanje teènih goriva.
Zapalenje. Mehanizmi reakcija.
4. Sagorijevanje èvrstih goriva.
Difuziona kinetika heterogenih reakcija. Adsorbcija. Sagorijevanje
sferne èestice ugljika. Mehanizmi sagorijevanja i gasifikacije èvrstih
goriva. Specifiènosti kinetike heterogenih reakcija.
Naèini gasifikacije èvrstih goriva.
5. Specifiènosti obrazovanja i sagorijevanja
u motorima SUS.
6. Formiranje štetnih komponenti u produktima
sagorijevanja i moguænosti njihove redukcije.
7. Definisanje sastava i svojstava produkata
sagorijevanja.
Programi izbornih predmeta:
1. Metode optimizacije u termotehnici
1. Projektovanje radnog i optimalnog
sistema.
2. Osnovni pojmovi iz finansijske
ekonomije
Kamate i ukamaæivanje. Sadašnja i buduæa vrijednost novca.
Vrijednosni papiri.
Evaluacija potencijalne investicije. Oporezivanje i amortizacija.
3. Modeliranje termalne opreme
Izmjenjivaèi toplote. Isparivaèi i kondenzatori. Razvoj termodinamskih
dijagrama
binarnih mješavina. Destilacija. Turbomašine.
4. Simulacija sistema.
5. Metode optimizacije
Lagrangeovi multiplikatori. Metode traženja. Dinamièko
programiranje. Geometrijsko programiranje.
Linearno programiranje.
6. Matematsko modeliranje termodinamièkih
svojstava.
7. Stacionarno i dinamièko
modeliranje ponašanja termalnih sistema.
8. Optimizacioni metodi izraèuna.
9. Rješenje vektorskim putem
i redukovanim gradijentom.
10. Varijacioni raèun.
11. Vjerovatnoæa i projektovanje.
1. Aktuelne namjere uticaja razvoja
na okolinu (po nivoima problematike).
2. Generacije strategija zaštite
okoline i održivi razvoj (integracija razvoja i zaštite okoline).
3. Studija procjene uticaja na okolinu.
4. Procjena životnog ciklusa proizvoda
(uticaj na okolinu i troškove).
5. Eko-efikasnost kao odnos dobrobiti
i okolinskih optereæenja.
6. Okolinski odgovorno tržiste (ekonomski
stimulansi i destimulansi).
7. Eko-labering.
8. Zakonodavstvo.
9. Sistem okolinskog pristupa upravljanju
i ISO 14000.
1. Jednodimenzijsko stišljivo
strujanje.
2. Osnovne relacije za savršen
plin.
3 . Brzina širenja slabog poremeæaja
pritiska (lokalna brzina zvuka).
4. Jednodimenzijsko stacionarno
izetropsko strujanje idealnog plina.
5. Isticanje idealnog plina
kroz mlaznice.
6. Stacionarno adijabatsko
strujanje.
7. Stacionarno izotermièko
strujanje.
1. Karakteristike dvofaznih
sistema.
2. Bazensko kljuèanje
.
3. Formiranje i kinetika mjehuriæa.
4. ,,Burn out,,.
5. Ravnoteža na granici faza.
6. Režimi dvofaznih tokova
pri strujanju u cijevima.
7. Modeliranje dvofaznih tokova.
8. Prenos toplote i pad pritiska
pri kljuèanju i strujanju u cijevima.
9. Nestabilnosti pri dvofaznom
strujanju.
10. Prenos toplote pri filmskoj kondenzaciji.
11. Laminarno i turbulentno strujanje kondenzata.
12. Kondenzacija na i u cijevima. Kondenzacija
u direktnom kontaktu: na ravnim i
cilindriènim
mlazevima i kapljicama.
1. Optimizacija dimenzija kanalskih
razvoda.
2. Korištenje otpadne toplote
kod postrojenja klimatizacije i ventilacije.
3. Sliènost prenosa
toplote i mase i njena primjena u KGH tehnici.
4. Metode rješavanja problema
nestacionarne razmjene toplote kroz zidove i krovove i
godišnje
potrebe energije KGH sistema.
1. Idealni rashladni ciklus
i II zakon termodinamike.
2. Jednostepeni, kompresioni
rashladni ciklusi.
3. Višestepeni, kompresioni
rashladni ciklusi.
4. Rashladni fluid i uticaj
na okolinu.
5. Specifiène komponente
rashladnih ciklusa i postrojenja.
6. Radne karakteristike klipnih
kompresora.
7. Radne karakteristike kondenzatora
i isparivaèa.
8. Radne karakteristike kompletnog
rashladnog postrojenja.
9. Toplotne pumpe.
10. Tehnoekonomska optimizacija tipiènog
KGH sistema.
1. Toplotno optereæenje stambenih
cjelina i industrijskih zona.
2. Izvori toplote u sistemima daljinskog
grijanja.
3. Hidrodinamièki proraèun
i hidrodinamièki režim mreže sistema daljinskog grijanja.
4. Predajne toplotne stanice.
5. Tehno-ekonomski proraèuni.
1. Globalni energetski sistem.
2. Sunce i klima.
3. Solarna niskotemperaturna
energija.
4. Solarne termoelektrane (toranj,
farma, vjetar, Stirling).
5. Fotovoltaiène æelije.
6. Energija vjetra (Statistika
vjetra. Topologija. Turbine za vjetar).
7. Energija okoline.
8. Energija biomase.
9. Tehnologija vodonika.
10. Gorive æelije.
1. Priroda toplotnog zraèenja.
2. Zakoni zraèenja crnog tijela.
3. Emisioni odnos i koeficijent absorpcije
površine.
4. Zraèenje izmeðu èvrstih
površina razdvojenih neabsorbujuæom sredinom.
5. Vidni faktor.
6. Sivi zatvoreni sistemi. Nesivi
zatvoreni sistemi.
7. Zraèenje gasova. Geometrija
gasnog zraèenja. Razmjena toplote zraèenjem izmeðu gasa
i
crne okoline.
Zraèenje sa drugih gasova.
8. Zraèenje od oblaka èestica.
Luminozni plamenovi. Plamenovi ugljenog praha.
1. Prenos toplote i hidraulika
u toplotnim aparatima.
2. Rekuperatori.
3. Regeneratori.
4. Kompaktni izmjenjivaèi.
Izmjenjivaèi toplote s toplotnim cijevima. Miješajuæi
izmjenjivaèi
toplote.
5. Koeficijenti difuzije.
6. Modeli prenosa mase.
7. Rješavanje parcijalnih diferencijalnih
jednaèina difuzije.
8. Koeficijenti prenosa mase.
9. Konvektivni prenos mase.
10. Fazne ravnoteže.
11. Simultani prenos mase i toplote. Absorbcija.
12. Binarna destilacija. Višekomponentna
destilacija. Ekstrakcija teènost-teènost.
13. Prenos mase u kontinualnim diferencijalnim
kontaktorima.
14. Projektovanje stepenih kolona.
15. Adsorbcija. Isparivaèi. Kristalizatori.
Sušare.
1. Fizièke osnove iskorištenja vodnih
snaga, hidroenergetski potencijali u BiH.
2. Tipovi hidroelektrana.
3. Osnovni tipovi hidroagregata.
4. Zatvaraèi.
5. Sprovodni objekti kod hidroelektrana.
6. Nestacionarne pojave i objekti za ublažavanje
negativnih posljedica.
7. Tipovi strojara.
8. Pumpno-akumulacione hidroelektrane.
9. Pumpna postrojenja i cjevovodi.
1. Klasifikacija èvrstih
èestica.
2. Pravolinijsko ravnomjerno
kretanje èestica.
3. Sila otpora pri nestacionarnom
kretanju.
4. Pravolinijsko nestacionarno
kretanje.
5. Krivolinijsko kretanje èestica.
6. Ometano kretanje èestica
(uzajamni uticaj, uticaj zidova).
7. Elektrodinamika disperznih
sistema.
8. Braunovo kretanje i molekularne
difuzija.
9. Konvektivna i turbulentna
difuzija.
10. Koagulacija èestica.
11. Prelaz iz praškastog u lebdeæe
stanje.
1. Struktura i principi
razvoja softverskih paketa za analizu energetskih potreba zgrada sa
analizom
izbora optimalnih sistema u zgradarstvu i industriji (E20 II, Carrier,
Blast...).
2. Struktura i principi
razvoja softverskih paketa za analizu energetskih potreba za
korištenjem
nekonvencionalnih izvora energije sa analizom i izborom optimalnih
sistema
za obezbjeðenje tih potreba ukljuèivo pripadne KGH sisteme
u zgradarstvu i
industriji
(TRNSYS, F-chsrt...).
3. Savremeni pristupi
definisanju strategije razvoja energetike gradova, regija i država uz
upotrebu
dostupnih softverskih paketa (Markal, Department of energy-DOE).
1. Termodinamièke i strujne
osnove.
2. Jednodimenzijska teorija
turbomašina.
3. Rešetke turbomašina.
4. Prostorno strujanje.
5. Sliènost strujanja
u turbomašinama.
6. Radne karakteristike.
7. Specifiènosti u izvedbama
turbomašina za razne namjene:
hidroturbine.
pumpe. ventilatori. parne turbine. turbokompresori.
8. Turbomašine za male snage.
1. Postrojenja sa sagorijevanjem
u fluidiziranom sloju: atmosferski, cirkulirajuæi i
fluidizirani
sloj pod pritiskom.
2. Gasifikacija uglja.
3. Integralna postrojenja sa
gasifikacijom i kombinovanim gasno- parnim ciklusom.
4. Kombinovani ciklusi sa prirodnim
gasom kao gorivom.
5. Postrojenja sa kogeneracijom.
6. Metode direktne konverzije
energije.
7. Gorive æelije.
8. Magnetohidrodinamski princip
konverzije energije.
9. Fotovoltaicne æelije.
10. Solarne elektrane.
11. Energija vjetra.
12. Razvoj nuklearnih reaktora i tehnologija.
1. Sluèajni dogaðaji
i sluèajni procesi.
2. Definicije vjerojatnosti
(aposteriorna, apriorna aksiomatika).
3. Prostor vjerojatnosti,
(sigma)-algebra.
4. Osnovne teoreme.
5. Sluèajna promjenljiva
(svojstva i karakteristike).
6. Proširenje pojmova u podruèje
sluèajnih funkcija.
7. Presjek po skupu realizacija,
momenti, funkcije raspodjele.
8. Korelacijske funkcije.
9. Vrste i podjela sluèajnih
procesa.
10. Usrednjavanje. Staconarnost (I i II).
11. Ergodijski iskaz.
12. Spektralne karakteristike (Furierov
integral- dodatak).
13. Procesi Markova, Poissona, Gaussa (osnovne
karakteristike).
14. Statistièke ocjene: uzorak,
statistièki parametri uzorka.
15 Složene greške. Procjena. Testiranje
hipoteza.
16. Teorija informacija. Mjere neobraðenosti.
Entropija. Vjerojatnosna mjera
neodreðenosti.
17. Osnovne teoreme.
18. Planiranje eksperimenta.
19. Primjene statistièkih
metoda. Suvremeni razvoj statistièkih metoda u tehnici.
1. Stanje sistema i promjene sistema.
Funkcija raspodjele.
2. Metode za analizu zrna.
3. Pneumatski i hidraulièni
transport.
4. Karakteristike usitnjenog materijala
u nasutom sloju.
5. Kriterijumi teèenja materijala.
6. Fluidizacija, kritièna
brzina fluidizacije.
7. Razdvajanje, granica razdvajanja.
8. Sijanje materijala. Otprašivanje.
Centrifugalni i inercijalni odvajaèi. Elektrostatièko
odvajanje.
1. Analiza prenosa toplote konvekcijom
Koncept graniènog sloja. Prinudna konvekcija, metode rješavanja
problema. Prinudna
konvekcija. Procedura rješavanja problema
iz prinudne i prirodne konvekcije
ukljuèujuæi i prenos mase.
2. Teèni film
Hidrodinamika teènog filma. Kontaktno vrijeme kod prenosa toplote
i mase teènog filma. Prenos toplote u teènom filmu.
Prenos mase u teènom filmu. Film na vertikalnoj
cijevi; pothlaðeni film, film na temperaturi
zasiæenja, kljuèanje u teènom filmu. Film
na horizontalnoj cijevi; pothlaðeni
film, film na temperaturi zasiæenja, kljuèanje u teènom
filmu. Problemi kidanja teènog filma.
3. Kljuèanje
Bazensko kljuèanje. Eksperimentalne korelacije.
4. Dvofazni tokovi
Parametri dvofaznog toka. Klasifikacija režima teèenja. Mape režima
teèenja. Padovi pritiska u dvofaznim tokovima. Konvektivni
prenos toplote pri kljuèanju. Kritièni toplotni fluks.
Nestabilnost dvofaznog toka.
4. Kondenzacija
Filmska kondenzacija. Uticaj trenja pare na laminarnu kondenzaciju. Kondenzacija
u vertikalnoj cijevi. Kondenzacija u horizontalnoj cijevi. Kondenzacija
u snopu cijevi. Proraèun pada pritiska pri konvektivnoj kondenzaciji.
Prisustvo inertnog gasa i njegov uticaj na kondenzaciju. Kondenzacija
pregrijane pare.
5. Prenos toplote i mase u
sistemima sa istovremenim odvajanjem hemijske reakcije
6. Toplota pri hemijskoj reakciji
7. Hemijski reaktori
8. Prenos toplote u nepokretnom
i fluidiziranom sloju
Granièni sloj u fluidiziranom sloju.
9. Izbor radnog fluida u procesnoj
tehnici
1. Naèini poveæanja
ekonomiènosti.
2. Smanjenje mehanièkih
gubitaka.
3. Optimiranje toplotnog bilansa
kod motora.
4. Motori sa promjenljivim
stepenom kompresije i promjenljivim fazama razvoda.
5. Kompaund motori.
6. Hibridni i alternativni
pogonski motori.
7. Buka motora i moguænosti
redukcije.
1. Fizikalni i matematski model
usisnog i prehranjivanog motora SUS.
2. Specifiènosti modeliranja
procesa kompresije, sagorijevanja, ekspanzije i izmjene radne
materije.
3. Numerièka rješenja
prethodnih modela i analiza na konkretnim primjerima.
4. Fizikalni i matematski model
sistema za ubrizgavanje goriva.
5. Varijanta modela i numerièko
rješenje za sluèaj teène faze goriva i sluèaj mješavine
teène
i gasovite
faze goriva.
1. Dinamika krivajnog
mehanizma, specifiènosti prikazivanja optereæenja radilice.
2. Analiza reakcija oslonaca
radilice.
3. Hidrodinamièka
teorija teèenja ulja oko rukavca radilice.
4. Matematski model i
numerièko rješenje za definisanje ekscentriciteta rukavac-ležaj.
5. Fizikalni i matematski
model sistema torzionih oscilacija kod motora SUS.
6. Naèin definisanja
okolnih uslova za sistem oscilovanja (momenti inercije, prigušenja,
krutosti,
pobuda).
7. Aspekt modeliranja
prigušivaèa torzionih oscilacija.
8. Primjena razlièitih
numerièkih rješenja sa aspekta vrste radne mašine (vozilo, propeler
broda,
kompresor, elektroagregat,...).
1. Optimalno (idealno) koèenje.
2. Regulisanje raspodjele koèionih
sila sa otvorenim i zatvorenim kolom.
3. Fizikalni i matematski model
ABS (model vozila, model elasticnog toèka, model
raspodjele
koèionog momenta, model koèenja,...).
4. Numerièka rješenja
za linearizovani i nelinearizovani model.
5. Grafièki prikaz simulacije
rada ABS.
1. Pravci štednje tecnih goriva
kod motora SUS.
2. Tendencije i prognoze o
potrošnji goriva u buduænosti.
3. Uloga vozila kod stednje
goriva.
4. Alternativna goriva i realnost
njihovog korištenja.
5. Aspekti zaštite èovjekove
okoline sa stanovišta alternativnih goriva.
6. Uloga meðunarodnih propisa
o zagaðenju vozila na njihov razvoj.
B.2.2 Smjer Proizvodno mašinstvo
Program zajednièkih predmeta :
1. Savremeni mašinski materijali
1. Uvod (privredni znaèaj
i tendencije razvoja mašinskih materijala; resursi, reciklaža,
zaštita
okoline, gazdovanje materijalima).
2. Osobine materijala (naprezanje
i elastiènost; puzanje, zamor, lom,osnovi mehanike loma;
žilavost
i tranzitna temperatura; hemiijske, tribološke osobine metala, procesi
na površini
i
otkaz materijala; tehnologiènost i tehnološke osobine materijala).
3. Materials design-
konstruisanje materijala (metode promjrne osobina mašinskih
materijala;
metode poveæanja èvrstoæe metalnih materijala).
4. Izbor materijala (principi
i metode pri izboru materijala, primjene raèunara pri izboru
materijala; banke materijala).
5. Eksploatacija materijala
(sistematsko praæenje ponašanja materijala u eksploataciji;
otkazi i havarije mašinskih konstrukcija; uvod u sistematsku analizu havarija).
6. Konstrukcioni materijali-
metali (mikrolegirani èelici povišene granice razvlaèenja;
termomehanièki
valjani visoko èvrsti èelici;
visokolegirani èelici feritnog,
austenitnog
i martenzitnog tipa; duplex èelici; aluminijum i njegove
visokoèvrste legure
tipa
Aluminijum-Magnezijum, Aluminijum-Litijum i Aluminijum-Cink; titan i legure;
nikl i legure).
7. Konstrukcioni materijali
za specifiène eksploatacione uslove (materijali za rad na niskim
temperaturama-
criogeni materijali; materijali za rad na visokim temperaturama;
materijali za visoka koroziona optereæenja; materijali za visoka
tribološka optereæenja).
8. Keramièki materijali
(kristalna idna keramika; neoksidna keramika; anorganska
nemetalna
stakla).
9. Polimeri.
10. Kompozitni materijali.
11. Alatni materijali (alatni
èelici, tvrdi metali, alatna keramika).
12. Savremene metode ispitivanja
materijala (optièka i elektronska metalografija;
ultrazvuèna
defektoskopija; defektoskopija jonizirajuæim talasima; holografija).
1. Kvalitet, okruženje i tržište.
2. Sistem kvaliteta prizvoda
i usluga.
3. Poslovna politika i kvalitet.
4. Projektovanje sistema upravljanja
kvalitetom.
5. Podsistemi u uprevljanju
kvalitetom i pouzdanošæu procesa, proizvoda i usluga.
6. Metode u sistemu kvaliteta.
7. Trendovi razvoja u sistemu
kvaliteta.
8. TQM.
9. Pouzdanost proizvoda i usluga.
10. Kriteriji i metode osiguranja pouzdanosti
procesa, proizvoda i usluga.
1. Razvoj metodièkog
konstruisanja. Konstrukcioni proces. Radni koraci koncipiranja i
projektovanja.
2. Oblikovanje i dimenzionisanje
dijelova mašinskih konstrukcija. Analiza radnog i
kritiènog
stanja
dijelova
i sklopova mašinskih konstrukcija.
3. Elementi teorije o strukturi
tehnièkih procesa i sistema.
4. Elementi teorije informacija
i odluèivanja.
5. Primjena racunara u konstruisanju.
6. Konfiguracija CAD sistema-graða
hardvera i softvera.
7. Klasifikacija i tehnika
rada CAD sistema.
8. Interno raèunarsko
predstavljanje objekata.
9. Modeliranje mašinskih dijelova
i sklopova podržano racunarima - modeliranje
interaktivnim
postupkom, parametarsko modeliranje, modeliranje u okviru ekspertnog
sistema.
10. Grafièka obrada podataka - matematske
metode.
11. CAD datoteke. Standardi i interfejsi
u CAD sistemima.
12. Predprocesori i podprocesori.
13. CAD sistemi i vještaèka inteligencija.
CAM sistemi.
14. Numerièko upravljanje.
15. CAD/CAM sistemi u praksi. Tendencije
u razvoju CAD/CAM sistema.
Programi izbornih predmeta
1. Savremene metode obrade skidanjem strugotine
1. Proces obrazovanja strugotine.
2. Modeliranje uslova procesa
rezanja.
3. Plastièna deformacija
u zoni fomiranja strugotine.
4. Obrazovanje strugotine i
novih površina u uslovima prve i druge zone rezanja.
5. Odreðivanje sila rezanja
i teoretske jednaèine.
6. Moguænosti mjerenja
sila rezanja i primjena u sistemu adaptivnog upravljanja.
7. Visokobrzinska obrada (brzine
preko 3000 m/min).
8. Uslovi i prednosti ostvarenja
visokih brzina rezanja.
9. Pojam obradljivosti i faktori
koji utièu na obradljivost sa osvrtom na èeliène materijale.
1. Karakteristike procesa obrade odnošenjem
sa analizom uslova primjene u funkciji
materijala, stanja
materijala, složenosti oblika i tipa proizvodnje.
2. Elektroeroziona i elektrohemijska
obrada.
3. Obrada laserom i podruèje
primjene.
4. Komparacija obrada u funkciji
proizvodnog okruženja te izbor optimalne metode sa
stanovišta troškova,
moguænosti obrade i namjena proizvoda.
1. Nova proizvodna
filozofija u skladu sa CIM konceptom.
2. Funkcije i zadaci
pojedinih podsistema CIM sistema.
3. Analiza razvijenih CIM-referentnih
modela za integraciju informacionih tokova u
preduzeæu.
4. Model podacima/znanjem voðenog
CIM preduzeæa.
5. Razvijeni standardi za razmjenu
podataka izmeðu pojedinih podruèja CIM. Struktura
informacija,
komunikacioni sistemi i protokoli za komunikaciju u CIM sistemu. Nove
metode projektovanja,
baze podataka i informacionih sistema.
6. Sistemi za planiranje i
upravljanje proizvodom-PPC. Povezivanje i interfejsi CAD, CAE i
CAP sa drugim
podsistemima CIM.
7. Struktura i podsistemi CAM
sistema.
8. Struktura informacija i
komunikacioni sistemi na nivou CAM podsistema.
9. CAM ekspertni sistemi.
10. Podsistem integrisanog osiguranja kvaliteta-CAQ.
11. Integracija administrativnih
i komercijalnih funkcija sa drugim podsistemima CIM.
12. Informaciono-tehnièka
integracija razlièitih preduzeæa preko WAN-CIB.
13. Novi zahtjevi za kvalitet obrazovanja
saradnika.
14. Metodologija uvoðenja CIM u preduzeæe.
15. Tendencije daljeg razvoja pojedinih
podruèja CIM sistema.
1. Teorija nastanka materijalnog kontinuuma.
2. Energija aktivizacije.
3. Transformacija energije i materije
u procesu spajanja (zavarivanja, lemljenja, lijepljenja).
4. Zavarivanje postupcima visokom
gustinom energije: standardni i impulsni MIG/MAG
postupak, plazma
postupak, standardni i modificirani postupak zavarivanja pod prahom,
zavarivanje
elektronskim mlazom, laser, primjena u obradi metala (zavarivanje,
rezanje, termièka
obrada, površinska obrada).
5. Teorija lemljenja, vrste, podjela,
primjena.
6. Tehnologija lemljenja i ispitivanje
ponašanja metala pri lemljenju.
7. Teorija lijepljenja metalnih materijala
i polimera.
8. Primjena lijepljenja u opštoj
mašinogradnji i vazduhoplovstvu.
9. Tehnologija lijepljenja i osiguranje
kvaliteta lijepljenih spojeva.
1. Strukture voðenja procesa.
2. Kompjutersko voðenje
procesa.
3. Kompjutersko voðenje
robota i fleksibilnih proizvodnih sistema.
4. Optimiranje kontinuiranih
sistema.
5. Sinteza linearnih vremenski
invarijantnih optimalnih sistema preko kvadratnog kriterija
optimalnosti.
6. Modeli robota prilagoðeni
voðenju.
7. Sinteza nominalnog upravljanja
uz trokutni, trapezni, kvazitrapezni, parabolièni,
kosinusni
profi brzine.
8. Nominalno upravljanje uz
zadate vanjske koordinate robota.
9. Nominalno upravljanje uz
zadatu trajektoriju manipulatora.
10. Nominalno upravljanje uz zadati kriterij
optimalnosti.
11. Voðenje robota uz poremeæaje
tipa poèetnih uvjeta.
12. Voðenje robota uz konstantne nemjerljive
poremeæaje.
13. Adaptivno voðenje u robotici.
14. Senzori u robotici
1. Ciljevi fleksibilne
proizvodnje.
2. Vrste fleksibilnosti.
3. Æelijski sistemi
proizvodnje.
4. Kriterijumi fleksibilnosti
proizvodnje.
5. Struktura fleksibilnih
proizvodnih sistema.
6. Komponente fleksibilnih
proizvodnih sistema.
7. Rad i funkcionisanje
fleksibilnih proizvodnih sistema.
8. Hijerarhijska struktura
upravljaèkog sistema FPS.
9. Koncept baze podataka
i informacionog sistema FPS.
10. Metodologija komponovanja polazne
konfiguracije FPS.
11. Simulacija i optimizacija FPS.
12. Prikaz nekih razvijenih FPS.
13. Tendencije razvoja FPS u skladu
sa CIM konceptom proizvodnje.
1. Izvori toplote za zavarivanje.
Osnovne vrste i karakteristike.
2. Izvor toplote u tijelu koje
se zavaruje.
3. Prenos toplote pri zavarivanju,
vidovi prenosa toplote, zakonitosti i utvrðivanje
temperaturnog
polja i termièkih ciklusa pri zavarivanju.
4. Metode utvrðivanja temperaturnih
polja pri zavarivanju.
5. Analitièke raèunske
i eksperimentalne metode.
6. Deformacioni procesi pri
zavarivanju, nastanak unutrašnjih napona, vrste, dejstva i
podjela.
7. Metode za utvrðivanje
(analitièke, raèunske i eksperimentalne) unutrašnjih napona
te
metode za
smanjenje i eliminaciju unutrašnjih napona.
8. Procesi transformacija strukture
u toku zavarivanja u podruèju ZUT-a i šava metala.
9. Praæenje i predviðanje
strukturnih transformacija.
10. Primjena zavarivaèkih dijagrama
KH, STAZ za predviðanje transformacija i izbor
optimalne
tehnologije zavarivanja.
11. Promjene raspodjela i gustina dislokacija.
12. Procesi precipitacije u zoni uticaja
toplote.
13. Termièka obrada zavarenih spojeva.
1. Deformaciono i naponsko stanje
u elastiènom tijelu.
2. Analiza napona i deformacija
u prostoru (napon u taèki, deformacija u taèki, glavni
naponi,...).
3. Diferencijalne jednaèine
i opšte teoreme teorije elastiènosti (dif. jednaèine ravnoteže,
uslovi kompatibilnosti,
opšta rješenja za pomjeranja, princip superpozicije,
jednoznaènost
rješenja, teorema uzajamnosti).
4. Metode deformacione energije.
Ravanski problemi elastiènosti (ravno deformaciono i
naponsko
stanje, ravni problemi u pravouglim, polarnim i krivolinijskim koordinatama).
5. Elementarni problemi elastiènosti
u prostoru (posebni sluèajevi naprezanja prizmatiènih
štapova).
6. Aksijalno simetrièni
raspored napona u rotacionom tijelu.
7. Termièki naponi.
8. Rasprostiranje talasa u
elastiènoj èvrstoj sredini.
1. Fizièke jednaèine
linearne plastiènosti, nastanak plastiènog teèenja
i oèvršæavanje pri
linearnom
naponskom stanju, matematski model plastiènosti.
2. Optereæenje, rasteæenje
i neutralna promjena u plastiènom podruèju, oèvršæavanje
u
podruèju
složenog naponskog stanja, postulat Druekera, konveksnost površine
optereæenja,
plastièni potencijal, asocirani zakon plastiènog teèenja,
slobodni vektor
priraštaja
plastiène deformacije, priraštaj rada plastiène deformacije.
3. Deformacione teorije plastiènosti,
teorija teèenja, put napona i put deformacije,
uporeðenje
Reussove teorije teèenja i Henckujeve deformacione teorije.
4. Stabilnost procesa plastiène
obrade.
5. Metodologija odreðivanja
kritiènih naponsko-deformacionih stanja.
6. Tankostijeni sudovi optereæeni
unutrašnjim pritiskom. Debelostjeni cilindar pod
dejstvom
unutrašnjeg pritiska i aksijalne sile.
7. Metode postavki i rješavanja
približnih diferencijalnih jednaèina ravnoteže i plastiènosti
(prerada
limova: duboko izvlaèenje, sužavanje i proširivanje).
8. Metode karakteristika (opæe
rješenje ravninskog problema u plastiènom podruèju).
9. Metoda linija klizanja (opæe
rješenje procesa utiskivanja klina).
10. Metoda deformacionog rada (presovanje
po metodi istosmjernog istiskivanja).
11. Varijaciona metoda (operacija kovaèkog
izduživanja).
12. Metoda gornje procjene (procesi utiskivanja:
kovaèko ubadanje, istosmjerno istiskivanje,
presovanje
metodom protusmjernog istiskivanja i duboko izvlaèenje s redukcijom
debljine
zida).
1. Geometrijske karakteristike
aktivnih površina mašinskih konstrukcija.
2. Trenje.
3. Habanje materijala.
4. Metode proraèuna
velièine habanja. Metode mjerenja velièine habanja.
5. Reologija maziva.
6. Teorije podmazivanja.
7. Hidrodinamièko podmazivanje.
8. Elastohidrodinamièko
podmazivanje.
9. Porozni i samopodmazujuæi
materijali.
10. Tribometrija- metode i instrumentacija.
11. Tribologija obradnih procesa.
12. Identifikacija tribo-mehanièkih
sistema u mašinskim konstrukcijama.
13. Karakteristike triboloških procesa
zupèastih prenosnika, kliznih ležišta i kotrljajnih
ležaja,
lanèanih prenosnika.
14. Metode modifikacije površine sa tribološkog
aspekta.
15. Terotehnologija-dijagnostika, priroda
otkaza, pouzdanost, upravljanje održavanjem.
16. Sistemski pristup rješavanju triboloških
problema u mašinskim konstrukcijama.
1. Sistemi prenosa snage i transformacije
obrtnog momenta.
2. Mehanièki prenosnici.
Opšta jednaèina kretanja mehanièkog prenosnika.
3. Planetarni prenosnici. Diferencijalni
prenosnici.
4. Primjeri složenog prenosnika.
5. Strukturni blok dijagram
za diferencijalni prenosnik i prenosna funkcija.
6. Tokovi snage u prenosniku,
zatvorena cirkulacija snage, metode odreðivanja tokova
snage, parazitne
snage.
7. Konstrukcija mehanièkih
prenosnika.
8. Prenosnici sa kontinualno
promjenljivim prenosnim odnosom, varijatori.
9. Primjena u kontrolno-upravljaèkim
sistemima.
10. Dinamièki proces ukljuèivanja
zupèastog prenosa.
11. Hidro-dinamièki transformatori
obrtnog momenta.
12. Hidro-mehanièki prenosnici snage
sa hidro-dimamièkim transformatorom obrtnog
momenta.
13. Hidro-statièki transformatori
obrtnog momenta.
14. Hidro-mehanièki prenosnici snage
sa hidro-statièkim transformatorom obrtnog momenta.
15. Elektro-mehanièki prenosnici
snage i transformatori obrtnog momenta.
16. Hibridni sistemi prenosa
snage i trensformatori obrtnog momenta. Pneumatski
prenosnici
snage i kretanja.
1. Znaèaj i uloga metrološkog
sistema uopšte.
2. Meðunarodni metrološki
sistem.
3. Struktura metrološkog sistema
i etalonske baze.
4. Jedinstvo metrološkog sistema.
5. Metode prenosa mjera.
6. Usmjeravanje i obrada rezultata
umjeravanja.
7. Metrološki sistem - znaèajna
komponenta u procesima osiguranja kvaliteta i upravljanja
kvalitetom.
8. Ovlaštene laboratorije,
njihova uloga u metrološkom sistemu.
9. Sistem akreditiranja u nacionalnim
i meðunarodnim razmjerama.
1. Karakteristike kvaliteta življenja,
proizvodnih procesa i usluga.
2. Komponente sistema kvaliteta,
standardizacija, metrologija, sistemi certificiranja i
akreditiranja.
3. Metode osiguranja kvaliteta u
proizvodnim procesima.
4. Metode u podsistemima stvaranja
i upotrebe proizvoda, tehnologije upravljanja
kvalitetom, metode
u standardizaciji i kontroli kvaliteta proizvoda, metode u metrologiji
i
pouzdanosti.
5. Metode za ocjenu sistema kvaliteta.
1. Struktura kapitala (bilans).
2. Troškovi poslovanja.
3. Profit (proraèun uspješnosti
poslovanja).
4. Investicije (dokumentiranje investicije;
ocjenjivanje investicione namjere; kamate: funkcije
kamate, kalkulisanje
troškova pozajmljenog novca; mjerenje ekonomskih perfomansi
investicije).
5. Marketing (ciljevi i zadaci marketinga;
organizacija marketinga: upravljanje, planiranje tržišta,
planiranje proizvoda,
prodaja, sistemski i/ili aplikacioni inženjering, Adversting i promocija
prodaje, Public
Relations).
1. Idejno rješenje novog optomehanièkog
proizvoda.
2. Raspoloživa baza podataka, tehnièka
i ekonomska analiza.
3. Polazna tehnièka rješenja.
4. Izrada alata i eksperimentalne
faze ostvarivanja funkcionalnog modela i prototipa, izrada
prototipova optièkih
instrumenata i sistema, korekcije grešaka prototipova, izrada nulte serije.
5. Definisanje: alata, materijala,
tolerancija, proizvodnih kapaciteta, utvrðivanje kvaliteta.
6. Razvoj vitalnih komponenti: specijalnih
optièkih elemenata, tankih optièkih slojeva, modulatora
i konèanica,
mehanizama, mjernih metoda.
7. Izrada tehnièke, radne,
tehnološke i druge dokumentacije za nultu seriju i seriju.
8. Servisiranje optièkih instrumenata.
1. Idealni i realni optièki
sistem.
2. Ogranièenja optièkog
sistema.
3. Sistem prenosa svjetlosne
energije, optièka prenosna funkcija.
4. Strukturne osobine optièkih
instrumenata: oko, foto, teleskopski, mjerni, projektorski, osobine
i primjena,
sistemi osvjetljenja.
5. Novi pravci razvoja optièkog
dizajna, specifiènosti optièkog dizajna u oblasti: mikrooptike,
integralne
i vlaknaste optike, akustooptike, laserske tehnike, infracrvene i ultravioletne
optike.
6. Usklaðivanje konstrukcionih
tolerancija sa tehnološkim.
1. Pregled razvoja optoelektronskih
sistema.
2. Vrste sistema prema namjeni, spektralnom
podruèju i efektima na kojima se zasnivaju.
3. Osobine i elementi sistema: SUV,
LMD.
4. Voðenja i praæenja projektila.
5. Osmatranja.
6. Simulatorski, infracrveni i termovizioni,
vlaknasto-optièki, komunikacijski, optometrijski,
oftamološki i
dijagnostièki sistemi.
7. Sistemi detekcije svjetla, pojaèivaèi
svjetlosnog signala I, II, III generacije, MCP, SPRYTE-
senzori.
1. Elementi analitièke mahanike
primjenjene na teoriju vibracija.
2. Sistemi s jednim stepenom slobode.
3. Male vibracije sistema sa više
stepeni slobode.
4. Primjena pojedinih metoda za približno
i taèno odreðivanje sopstvenih frekvenci sistema sa
konaènim
brojem stepeni slobode.
5. Pojave rezonance sistema.
6. Opšte postavke vibracija sistema
sa beskonaènim brojem stepeni slobode kretanja.
7. Uzdužne, popreène i torzione
vibracije prizmatiènih greda.
8. Stabilnost vibracija.
9. Opšte postavke nelinearnih vibracija
sistema i primjena metoda rješavanja nelinearnih
problema.
1. Uvod u mehaniku loma.
2. Kriterijumi loma materijala.
3. Idealno plastièni
lom, granièno optereæenje.
4. Prilagodljivost elastièno-plastiènih
materijala na promjenljiva optereæenja.
5. Nestabilnost deformisanja.
6. Vrijeme loma pri posebnim
uslovima optereæenja.
7. Akumulacija ošteæenja
pri kvazikrhkom lomu.
8. Mehanika naprslina.
1. Prostorne transformacije (opis
i notacija pozicije i orijentacije; operatori translacije, rotacije i
transformacije;
transformacione jednaèine).
2. Elementi pozicije manipulatora
(opis èlanova manipulatorskog lanca; Denavit-Hartenbergova
konvencija;
lokalne i globalne koordinate; primjeri pozicioniranja najèešæe
primjenljivih
manipulatora).
3. Inverzno pozicioniranje.
4. Kinematika manipulatora
(notacija vremenski promjenljive pozicije i orijentacije; brzine i
ubrzanja
pojedinih taèaka manipulatora; ugaone brzine i ugaona ubrzanja
èlanova
manipulatora;
propagacija brzine "èlan po èlan").
5. Inverzna kinematika.
6. Dinamika manipulatora (sile
u manipulatoru; iterativna Njutn-Ojlerova dinamièka formulacija;
iterativna
zatvorena forma; generalna struktura dinamièkih jednaèina
manipulatora).
7. Generisanje trajektorije
end-efektora.
1. Teoretske velièine
raketnog pogona (potisak, totalni impuls, specifièni impuls, karakteristièna
brzina
isticanja, koeficijent masenog rashoda itd).
2. Dizajn raketnog motora
na èvsto gorivo.
3. Strukturalni dizajn
èvrstog raketnog punjenja, dizajn mlaznica raketa na èvrsto
gorivo.
4. Pogonske materije
na èvrsto gorivo (dvobazne, kompozitne, modifikovane dvobazne i
modifikovane
kompozitne materije).
5. Termohemija pogonskih
materija.
6. Sagorijevanje èvrstih
pogonskih materija.
7. Eksperimentalna ispitivanja
energetskih karakteristika pogonskih materija.
1. Pregled balistièkih ciklusa
i pogonskih punjenja za topove.
2. Balistièki model
Jednaèina stanja. Jednaèine brzine sagorijevanja. Izmjena
parametara tokom procesa
kretanja projektila u cijevi. Toplotni gubici.
3. Unutrašnjo-balistièka
analiza topova
Tipovi postojeæih modela. Optimizacija modela u zavisnosti
od namjene oruða. Dizajn novog
topa. Jednaèine stanja i termodinamièki podaci za unutrašnjo
balistièki proraèun.
4. Topovska pogonska punjenja
Proces. Hemijski sastav, termohemija. Brzina gorenja.
Fizièke karakteristike. Dizajn
punjenja. Pripaljivanje i sigurnost.
5. Istraživaèke eksperimentalne
tehnike u unutrašnjoj balistici topova.
1. Tipovi i kakteristike ciljeva (ljudi,
oklopna vozila, strukture, oprema i avioni u letu).
2. Tipovi i karakteristike projektila
u zavisnosti od misije (artiljerijski, minobacaèki i raketni
projektili,
avionske bombe).
3. Fundamentalne tehnološke oblasti
pri dizajniranju projektila (eksplozivi, dinamièka
karakterizacija
materijala,
fizièka interakcija eksploziv-materijal i hidrocodovi).
4. Mehanizam djelovanja glavnih tipova
projektila sa razlièitim tipovima cilja (projektili sa
kumulativnim
punjenjem, projektili koji djeluju kinetièkom energijom, projektili
sa parèadnim
dejstvom,
projektili rušeæeg dejstva, eksplozivom formirani projektili, dimni,
osvjetljavajuæi i
hemijski
projektili).
5. Metode ispitivanja projektila
(flash radiografija, laser interferometrija, ultra brza fotografija
itd).
1. Industrijski
inženjering
Sistemski pristup planiranju produkcije i poslova. Tehnike rješavanja
problema.
Project Management.
2. Fraktalna
fabrika
Zakonski oblici poslovanja. Ekonomiène serije proizvodnje.
Logistika proizvodnje i
proizvoda. Produkcija roba, usluga i know-how.
3. Menadžment
Politika industrijskog preduzeæa. Uloga i zadaci menadžera: strateški
menadžment,
Portfolio analiza, menadžment u direktnoj akciji, menadžment
u razvijenim zemljama,
metode kvalifikacije i treninga.
1. Opšti aspekti i definicije
zavarljivosti.
2. Uticajni faktori i problemi
koji limitiraju zavarljivost te pojava materijalne nehomogenosti u
zavarenim
spojevima.
3. Pukotine, poroznost, fenomeni
na površini metala.
4. Metode ispitivanja zavarljivosti:
direktne i indirektne, primjena simulacionih metoda.
5. Termomehanièki simulatori.
6. Problemi zavarljivosti pojedinih
konstrukcionih metala: sitnozrnastih èelika, niskolegiranih
toplootpornih
èelika, visokolegiranih èelika, raznorodnih èelika,
raznorodnih metala, Al i
legura,
Ni i legura, Cu i legura.
B.2.3. Smjer Mehanièka tehnologija drveta (MTD)
Programi izbornih predmeta
1. Koloidna hemija i polimeri
1. Osnovi koloidne hemije, molekularni
sistemi i njihova klasifikacija, molekularno-kinetièka i
iptièka
svojstva koloida, površinske pojave i adsorbcija, elektrièna svojstva
koloidnih sistema,
metode postizanja
koloidnih sistema, koragalacija i stabilizacija koloidnih sistema, polukoloidi,
visokomolekularna
jedinjenja i svojstva njihovih rastvora.
2. Znaèaj polimernih
jedinjenja u MTD.
3. Klasifikacija polimera po
karakteru hemijske reakcije, po fizikalno-hemijskim svojstvima i
domenu primjene.
4. Stanje i tendencije razvoja polimernih
jedinjenja za potrebe MTD.
a) Tehnika lijepljenja
1. Podjela i klasifikacija ljepila,
sintetska polimerizaciona i polikondenzaciona ljepila, svojstva
ljepila
i zalijepljenih spojeva, podruèja primjene ljepila, izbor ljepila
saglasno zahtjevima na
svojstva
i trajnost zalijepljenih spojeva.
2. Priprema ljepila i drvene
površine za lijepljenje, režimi lijepljenja pri lijepljenju bez privoðenja
toplote
i sa privoðenjem toplote sljubnicama koje se lijepe.
3. Reologija teènih
ljepila i reološka svojstva zalijepljenog sistema drvo-ljepilo-drvo.
4. Vanjski pritisak prilikom
lijepljenja i deformacije koje tom prilikom nastaju (trenutna elastièna
deformacija,
trajna povratna deformacija i trajna deformacija).
5. Uticaj temperature prilikom
lijepljenja na poveæanje deformacija i smanjenje unutrašnjih
naprezanja.
6. Relaksacija unutrašnjih
naprezanja kao bitan uslov trajnosti zalijepljenog spoja.
7. Pravci daljeg razvoja i
unapreðenja ljepila i tehnologije lijepljenja.
b) Površinska obrada drveta (POD)
1. Priprema drvene površine
za površinsku obradu, postupci cinlingovanja i brušenja.
2. Kvalitet drvene površine
prije površinske obrade, kriteriji kvaliteta i metode mjerenja.
3. Utjecajni parametri kod
pripreme površine brušenjem i njihove meðuzavisnosti: pritisak, brzina
rezanja,
vrsta drveta, brzina pomaka, kvalitet i granulacija brusnoga papira, smjer
brušenja,
produktivnost
brušenja i kvalitet brušene površine.
4. Stanje i tendencije razvoja materijala
za površinsku obradu drveta, prvenstveno sa stanovišta r
acionalnosti,
kvaliteta i ekoloških zahtjeva.
5. Novine u postupcima nanošenja
raznih teènih materijala, forsiranog sušenja nanosa i obrade
suhih filmova.
6. Metode i postupci ispitivanja
materijala za POD i dekorativno-zaštitnih pokrova.
1. Kratanje mase i toplote u drvetu.
2. Razvoj naponskih stanja u drvetu u toku
sušenja,uzroci i posljedice.
3. Automatizacija voðenja procesa
sušenja.
4. Analiza konstrukcija režima sušenja
na bazi vlage i na bazi naponskog stanja u drvetu.
5. Aerodinamièki proraèun
ureðaja za sušenje.
6. Racionalizacija oblika i dimenzija materijala
koji se suši.
7. Racionalizacija utroška energije u toku
sušenja.
8. Nove tehnologije sušenja.
a) Pilanska obrada
1. Skaniranje trupaca po dužini,
promjeru i obliku kao preduslov optimalnog rasporeda pila
raèunatog
na raèunaru.
2. Upotreba agregatnih postrojenja
za obradu tankih trupaca èetinara pomoæu profilnih iveraèa
u
razlièitim
kombinacijama sa višelisnim kružnim pilama odnosno sparenim traènim
pilama.
3. Kvalitativni i dimenzioni
preduvjeti pri izradi grubih obradaka s posebnim uslovima pri obradi
tvrdih vrsta
drveta.
b) Tehnologija ploèa od usitnjenog drveta
1. Nova generacija mjernih
instrumenata koji daju pouzdane podatke za kontrolu i upravljanje
procesom
u tehnologijama ploèa od usitnjenog drveta.
2. Tehnološke faze i
dijelovi procesa koje je moguæe i opravdano upravljati raèunarom,
u
tehnologijama
ploèa od usitnjenog drveta.
3. Svjetski trendovi u tehnologijama
ploèa od usitnjenog drveta, sa naroèitim osvrtom na strožije
zahtjeve
zaštite ljudske okoline.
c) Tehnologija furnira i furnirskih ploèa
1. Aktuelna dostignuæa
u tehnologiji furnirskih ploèa .
2. Specijalne furnirske ploèe.
a) Konstrukcija
1. Odnos dizajn-konstruiranje kod
finalnih proizvoda od drveta.
2. Znaèaj utjecaja konstruktivnih
rješenja na kvalitet finalnih proizvoda.
3. Novine u konstruiranju finalnih
drvnih proizvoda, te postupci niveliranja postojeæih
konstruktivnih
rješenja.
4. Metode i postupci ispitivanja
kvaliteta finalnih drvnih proizvoda.
5. Konstruktivni poduhvati u cilju
podizanja nivoa kvaliteta finalnih proizvoda.
b) Tehnologija
1. Karakteristièni materijal
koji se koristi za izradu finalnih proizvoda èiju osnovu èini
drvo,
drveni materijali
(masivno drvo, drvene ploèe, furnir), sintetski materijal (dekorativne
folije,
poliuretan,
dekorativne tkanine itd), materijali iz metala (okovi, opružni mehanizmi
itd).
2. Klasifikacija finalnih proizvoda
sa aspekta tehnoloških postupaka, tehnološki postupci obrade
karakteristiènih
detalja i sklopova.
3. Principi obrade, baziranja, podešavanje
pojedinaènih mašina i tehnoloških linija.
4. Uticajni faktori na taènost
obrade.
5. Organizaciono tehnološki aspekti
finalne proizvodnje i pojedinaèna proizvodnja, poziciono-
protoèna
proizvodnja i protoèna proizvodnja.
6. Proizvodnja bez meðufaznih
skladišta, bez skladišta reprodukcionih materijala i bez skladišta
gotovih proizvoda.
7. Proizvodnja sa velikim brojem
varijacija i kombinacija u skladu sa zahtjevima kupaca.
Get your own Free Homepage