Bosna i Hercegovina se razvijala prvenstveno kao industrijska zona. U Bosni i Hercegovini već 60 godina postoje industrijski pogoni vrlo različitih tehničko-tehnoloških profila: rudarstvo i metalurgija, mašinogradnja, automobilska i avionska industrija, industrija termoenergetskih postrojenja, petrohemijska, prehrambena i farmaceutska industrija, elektroindustrija, itd. Pošto su u svakoj od ovih oblasti, u manjem ili većem broju, bili neophodni visokoobrazovni kadrovi mašinske struke, na incijativu bosansko-hercegovačke industrije 1958. godine, osnovan je Mašinski fakultet u Sarajevu. U toku svog 40-godišnjeg postojanja, Mašinski fakultet u Sarajevu se razvio u modernu nastavno-naučnu ustanovu.

Broj studenata se povećavao postepeno, i u nekoliko zadnjih godina prije agresije na Bosnu i Hercegovinu, više od 600 novih studenata se upisivalo svake godine. Oko 2200 studenata je bilo upisano u školskoj 1991/92 godini. Do kraja 1996. godine oko 620 mašinski inženjera i 4500 diplomiranih mašinskih inženjera je završilo ovaj fakultet. Na postdiplomskom studiju oko 110 studenata je steklo magistarsko zvanje i 40 studenata zvanje doktora nauka. Mašinski inženjeri su se zapošljavali u mnogim branšama industrije pokrivajući više od pola BiH ekonomije.

Prije agresije na Bosnu i Hercegovinu Mašinski fakultet je imao 170 zaposlenih od čega je akademsko osoblje činilo 110 profesora i asistenata koji su pokrivali skoro 100 predemta na dodiplomskom studiju i određen broj predmeta na postdiplomskom studiju. Profesori sa drugih fakuleteta, uključujući univerzitete iz Evrope i Sjeverne Amerike su takođe predavali na postdiplomskim studijima koje je organizovao Mašinski fakultet u Sarajevu.

Mašinski fakultet ima odličnu saradnju sa ostalim mašinskim fakultetima u Bosni i Hercegovini, pomažući im u njihovom osnivanju i razvoju kroz uspostavljanje kurseva i predavanja gostujućih profesora. Veoma uspješna saradnja je uspostavljna sa fakultetima i univerzitetima iz drugih zemalja, što je rezultiralo razmjenom nastavnog osoblja i radom na zajedničkim projektima.

Mašinski fakultet je prije agresije imao usku saradnju sa univerzitetima iz Evrope i Sjeverne Amerike, a naročito sa University of Erlangen (Njemačka), Imperial College i Kings College u Londonu i UMIST Manchester (Velika Britanija), University of Graz (Austrija), University of Waterloo (Kanada), Visconsin University i Washington State University (USA), Moscow University (Rusija) i Prague University (Češka).

Mnogi profesori Mašinskog fakulteta su završili svoje postdiplomske studije, stekli magistarska i doktorska zvanja na navedenim fakultetima i zadržali profesionalne i lične veze. Određen broj profesora sa ovih i drugih univerziteta iz inostranstva su učestvovali u predavanjima i bili mentori studenata na postdiplomskom studiju. Nekoliko zajedničkih istraživčkih projekata koji su rađeni prije agresije su bili sponzorisani od strane državnih i inostranih fondacija (USA DOE, USA EPA, German International Buerau fo Scientific Co-operation under the Federal Ministry of Research and Technology, DAAD, itd.).

Neprekidno povezivanje sa preduzećima i institucijama rezultirao je osiguranju dobrog istraživačkog i obrazovnog rada i razvoja.

Zgrada Mašinskog fakulteta se sastoji od dva krila, zapadnog i istočnog, čija je površina oko 22000 m². Učionice, dva amfiteatra sa 220 mjesta, i jedan sa 670 mjesta (sva tri se nalaze u istočnom krilu), laboratorije za edukaciju i istraživački rad, i kancelarije u oba krila zgrade.

Agresija na Bosnu i Hercegovinu, četvotogodišnja opsada Sarajeva i lokacija fakulteta praktično na liniji fronta su doveli do ozbiljnih posljedica za fakultet: odlazak stručnog kadra, razaranje zgrade fakulteta i važnih dijelova laboratorijske opreme. Uprkos tome, obrazovne aktivnosti na Mašinskom fakultetu nisu stale. One su reducirane i jedino dodiplomski studij bio organizovan. Prvih ratnih godina fakultet je radio na 8 lokacija u Sarajevu. Od marta 1994 godine, obrazovne aktivnosti su nastavljene u staroj zgradi koja je bila teško uništena. Uprkos tome, diplomirao je 307 studenata, odbranjene su 4 magistarske teze i 3 doktorska rada.

Poslije uspostavljanja mira u BiH, u decembru 1995 godine, učinjeni su mnogi napori u rekonstrukciji fakulteta. Neke opravke, započete još za vrijeme agresije su nastavljene i dio postojećeg prostora je u funkciji. Edukacija na dodiplomskom studiju je organizovana na sličan način kao i prije agresije, ali reducirana brojem osoblja i manjim brojem studenata.

Fakultet danas koristi samo dio prostora u zapadnom krilu (stara zgrada), koji je privremeno popravljen. Sve edukativne aktivnosti se održavaju u ovom krilu. Uslovi su izuzetno teški, ali oko 45 akademskih radnika i 600 studenata rade u ovim uslovima.

Provodi se veoma aktivna promocija fakulteta na međunarodnom nivou sa željom da se obezbjede donacije za rekonstrukciju cijelog fakulteta. Ovi napori već pokazuju rezultate. Rekonstrukcija stare zgrade (6000 m²) će biti završena do septembra. 1997.

Postoji veliko interesovanje i za rekonstrukciju nove zgrade Mašinskog fakulteta (16000 m²), koja će najvjerovatnije biti spremna za nastavak akademskih aktivnosti u proljeću 1998 godine, upravo za proslavu 40-togodišnjice fakulteta.

Djelatnost Mašinskog fakulteta u Sarajevu obuhvata nastavni i naučno istraživački rad.

U okviru nastavnih aktivnosti u kontinitetu se održava nastavni proces u trajanju od 9 semestara za sticanje zvanja diplomirani mašinski inženjer. Povremeno se organizuje nastava u trajanju od 4 semestra za sticanje zvanja mašinski inženjer.

Takođe, povremeno se organizuje nastava postdiplomskog studija za sticanje stručnog stepena specijaliste ili naučnog stepena magistra. Kao rezultat naučno istraživačkog rada na Mašinskiom fakultetu u Sarajevu je osnovan niz laboratorija i savremen Računski centar. Time su stvoreni uslovi za načno-razvojni i studijski rad. Omogućena je izrada doktorskih disertacija i sticanje zvanja doktora nauka.

Sigurni smo da će na vrijeme za proslavu naše 40-togodišnjice, mnoge naše predratne laboratorije biti ponovo u funkciji. Neke od laboratorija su bile za:

• Fiziku;
• Testiranje materijala;
• Automatizaciju i upravljanje;
• Alatne mašine;
• Prenos toplote;
• Vozila i motore sa unutrašnjim sagorjevanjem;
• Toplotne mašine;
• Sagorijevanje;
• Pneumatski transport;
• Procesnu tehniku;
• Mjernu tehniku;
• Mehaničku obradu drveta.

1. OSNOVNI PODACI O DRUGOM STEPENU STUDIJA

Budući student se pri upisu na fakaultet, opredjeljuje se za smjer, odnosno odsjek ukoliko odsjek nema smjerove, kako slijedi:

1. Odsjek proizvodni (P)

- smjer proizvodna tehniku i kibernetika (P1)

- smjer organizacija i informatika (P2)

2. Odsjek namjenske proizvodnje (N)

- smjer raketna tehnika (N1)

- smjer precizna mehanika i optika (N2)

3. Odsjek energetsko-procesni (E)

5. Odsjek mehaničke tehnologije drveta (MTD)

Studij je podijeljen na dvije osnovne faze. Prva četri semestra čini pripremni dio studija. U toku pripremnog dijela nastava je zajednička za sve studente. Od V do IX semestra traje odvojena nastava na pojedinim smjerovima i odsjecima.

Redovni ispitni rokovi su:

• januarsko-februarski,
• junsko-julski,
• septembarski.

Student može da upiše II godinu studija sa nepoložena 2 ispita (osim Matematike i Statike). Student može da upiše III godinu studija sa nepoložena 2 ispita iz II godine (osim Matematike).

Na kraju studija se polaže diplomski ispit.

 

2 NASTAVNI PLANOVI

2.1 NASTAVNI PLAN: Pripremni dio studija
 

U okviru pripremnog dijela studija postoje grupacije srodnih predmeta koje su organizacaiono povezane u katedre kao što su: (1) Katedra za matematiku i fiziku, (2) Katedra za mehaniku, (3) Katedra za mašinske konstrukcije.

Katedre funkcionišu kao osnovne naučno-nastavne i naučno-istraživačke jedinice i one su nosioci naučnog i istraživačkog rada za predmete koji im pripadaju.

Iskustvo pokazuje da su svršeni srednjoškolci, koji su stekli dobra znanja iz prirodno-matematičke grupe predmeta u srednjoj školi, veoma uspiješno i na vrijeme završili pripremni dio studija. Studenti koji sa uspijehom i na vrijme polože predmete pripremnog dijela studija, u principu, veoma uspiješno i na vrijeme završe i fakultet i steknu diplomu mašinskog inženjera.

Cijeneći značaj laboratorijskog obrazovanja studenata na fakultetu formirane su: (a) laboratorija za fiziku, (b) laboratorija za materijale, (c) laboratorija za računare (CAD/CAM), (d) laboratorija za dinamiku sistema i konstrukcija, i dr.
 
 
 
 
 
 
 
 
 

2.2 Odsjek Proizvodni (P)
 

2.2.1 Smjer proizvodna tehnika i kibernetika (P1)
 

 2.2.2 Smjer organizacija i informatika (P2)
 

Naši studenti su postigli brojne nagrade i priznanja na takmičenjima sa drugim fakultetima u ex. Jugoslaviji, i dokazali kvalitet pripremnog dijela našeg studija.

Permanentni porast proizvodnje tokom proteklih 30 godina prije rata 1992/1995 uz evidentno učešće naučnih i stručnih istraživanja, uslovilo je i razvoj Odsjeka proizvodne tehnike i kibernetike do današnjeg stanja.

Sadržaj kursa osnovnih predmeta Termodinamika i Mehanika fluida, Analogno digitalno upravljanje, Mehanizama i prenosnika, Koonstrisanje pomoću računara daje nužnu osnovu za nadgradnju tehnoloških, konstruktorskih i kibernetskih saznanja iz domena Projektovanja tehnoloških procesa, tehničke pripreme rada i konstrukcije alata, pribora i uređaja koji se izučavaju u predmetima Obrada rezanjem, Obrada deformacijom, Zavarivanju, Tehnologiji mašinogradnje, Termičkoj obradi i Mjernoj tehnici.

Tehnološki kompleks se zaokružuje primjenom organizacionih metoda u savremenim tehnološkim sistemima ( kroz organizaciju i ekonomiku proizvodnje, projektovanje fabrika, fleksibilne tehnološke sisteme).Tokom proteklih godina na proizvodnom odsjeku diplomiralo je preko 1500 inženjera ili 35% svih diplomiranih na mašinskim odsjecima. Iako ovi inženjeri rade širom ex jugoslavije, u privrednim, naučnim i visokoškolskim organizacijama, najveći dio zaposlenih u sistemima UNIS-a, ENERGOINVEST-a, ZRAK-a, FAMOS-a, BRATSTVA, UNIOINVESTA i dr. Ovi kadrovi su tokom 35 godina doprinijeli razvoju mašinogradnje, mašinske i industrije prerade metala i danas su to inženjeri kreatori i vodeće ličnosti u nekim od ovih sistema.

Razvoj savremenih naučnih istraživanja u domenu projektovanja i upravljanja mašina primjenom dostignuća informacione tehnike i visoke tehnologije na Odsjeku proizvodne tehnike i kibernetike, posebno je akcentovana kroz projektovanje mašina za obradu rezanjem ( od univerzalnih, produkcionih automata, do numerički upravljanih), te plastičnosti i deformacionih mašina ( presa, čekića, kovačkih automata, specijalnih i numeričkih automata, specijalnih i numerički upravljanih postrojenja). Uvođenjem predmeta robotike i kompijuterski integrisanih sistema stvaraju se predznanja nužna za projektovanje fabrika budućnosti, primjenu visokih tehnologija i novih proizvodnih metoda. Iako je teško pobrojati sve mogučnosti zapošljavanja ovog profila treba posebo istaći neke grane koje praktično stipendiraju sve studente ovog odsjeka: mašinogradnja, metaloprerađivačka industrija, proizvodnja šinskih i drumskih vozila, proizvodnja sredstava ratne tehnike i naoružanja, proizvodnja bijele tehnike, elektro-aparati.

Očito je da su inženjeri smjera proizvodne tehnike i kibernetike pored ostalog pripremljeni i za rad u projektantskim i konstrukcionim biroima, na tehničkoj pripremi rada, u razvojnim centrima i odgovarajučim naučnim institucijama, jer zaokružuju saznanja iz projektovanja, konstrukcije, tehnologije i upravljanja mašinama, alatima i uređajima.
 
 
 
 
 
 
 

2.3 Odsjek Namjenska proizvodnja
 

2.3.1 Smjer Raketna tehnika (N1)
 

2.3.2 Smjer Precizna mehanika i optika (N2)
 

Inicijativu za osnivanje odsjeka dala je namjenska industrija u prvom redu ZRAK, UNIS, BRATSTVO i REMONTNI ZAVOD Hadžići, tako da je došlo do osnivanja smijera Precizne mehanike i optike 1978/79 i smijera Raketne tehnike 1979/80 koji od 1979/80 školske godine čine odsijek za namjensku proizvodnju.

U pogledu profila kadra koji se školuje na odsjeku tendencija je bila da se dobije profil koji sa podjednakim uspjehom može da se bavi kako proizvodno-tehnološkim problemima tako i konstrisanjem savremenih sredtava namjenske industrije u oblasti raketne tehnike, optomehanike i optoelektronike.

U prve dvije, a djelimično i u trećoj godini studija slušaju se zajednički predmeti.

U trećoj godini studija slušaju se predmeti iz fundamentalnih nauka namjenske proizvodnje koji nalaze aplikaciju prilikom izučavanja problematike proračuna i konstrukcija sredstava namjenske proizvodnje. U završnom dijelu studija slušaju se stručni predmeti.

Tokom 1989 godine izvršena je revizija nastavnih planova i programa u skladu sa stvarnim potrebama namjenske industrije. U tom pogledu navedene su i nove discipline CAD i CAM, optoelektronika i sistemi upravljanja i dr., što će doprinijeti kreativnosti inženjera namjenske proizvodnje.

2.4. Odsjek Energetsko- procesni
 

2.4.1 Smjer Energetika (E1)
 

Grupu predmeta koje studenti energetskog smijera zajednički slušaju i u kojima se razrađuju teorijske osnove neophodne za pomenuta usmjerenja čine Termodinamika, Mehanika fluida, Prenos toplote i mase i Automatska regulacija i upravljanje.

Teorijska saznanja stečena u okviru navedenih predmeta praktično se primjenjuju u stručnim predmetima kao što su Toplotne mašine, Ložišta i kotlovi, Termoenergetika i nuklearna postrojenja, Hidraulične mašine, Hidroenergetska postrojenja, Grijanje i ventilacija i Hlađenje i klimatizacija koji su grupisani u tri navedene oblasti.

Fundamentalni predmeti u okviru Katedre za energetiku pored predavanja obuhvataju i auditorne i laboratorijske odnosno grafičke viježbe (u saremeno opremljenim laboratorijama) koje doprinose bržem i kvalitetnijem usvajanju gradiva koje se obrađuje na predavanjima.

U nastavnim programima stručnih predmeta ove katedre planirane su studentske naučne eskurzije.

Studenti koji se posebno istaknu u toku studija uključuju se u naučno-istraživački rad kao demonstratori ili na drugi odgovarajući način.

Diplomirani inženjeri energetskog smijera najčešće nalaze zaposlenje u radnim organizacijama iz poručja elektroprivrede, vodoprivrede i energetike u širem smislu na poslovima istraživanja i razvoja, projektovanja i konstrukcije hidromehaničke i termoenergetske opreme, odnosno opreme za grijanje i klimatizaciju kao i na poslovima proizvodnje, prenosa i racionalnog korištenja raznih vidova energije.

Kandidati koji imaju poseban afinitet za naučno istraživački rad mogu da nastave školovanje na postdiplomskom studiju (koji se skoro kontinualno organizuje) radi sticanja akademskog stepena magistra odnosno doktora nauka.
 
 
 
 

2.4.2 Smjer procesna tehnika (E2)
 

Predstojeći, planirani razvoj procesne mašinogradnje u našoj zemlji treba da predstavlja i najveću supstituciju uvoza skupih tehnologija. Polje procesne tehnike obuhvataju hemijska, prehrambrena, farmaceutska industrija, proizvodnja cementa i građevinskih materijala, metalurgija, rudarstvo, proizvodnja eksploziva i tehničkih gasova, problemi životne i radne sredine, itd.

2.5 Odsjek Motori i vozila (M)
 

Problematika koja je zastupljena na grupi predmeta motora sa unutrašnjim sagorjevanjem obuhvata analizu fizikalno-hemijskih procesa u motoru, konstrukcije motora, metode ispitivanja, kao i analizu specifične opreme (ubrizgavanje goriva, regulacija motora, električna oprema i sl.).

U okviru predmeta propulzivni motori izučavaju se gasotermodinamičke i konstruktivne karakteristike vazduhoplovnih turbomlaznih motora. Grupa predmeta motornih vozila izučava konstruktivne i dinamičke osobine drumskih, putnih i tertnih vozila. Specijalna npr. gusjenična vozila i druga vozila za vanputni transport, obrađuju se u jednom od predmeta Katedre.

Nastava iz svih predmeta na odsijeku praćena je raznovrsnim viježbama od kojih je najveći broj laboratorijskog tipa, stim da se jedan dio obavlja u fabrikama – proizvođačima motora i vozila opreme i autotransportnim preduzećima, što nastavu čini očiglednom i atraktivnom.

Po širini materije, broj predmeta i načnih disciplina koje su obuhvaćene u toku studija, diplomirani inženjeri na odsijeku za motore i vozila lako se prilagođavaju ostalim vrstama u naučnoj industrijskoj praksi.
 
 
 
 
 
 
 
 
 

3.6. Odsjek Mehanička tehnologija drveta
 

Da bi se taj razvoj mogao u punoj mjeri i uspješno ostvariti, potreban je veliki broj visokostručnih kadrova drvno-industrijske struke. U pogledu visokostručnih kadrova drvno-industrijske struke u našoj republici za sada je još uvijek potražnja veća od ponude.

U toku studija na ovom Odsijeku studenti, osim predmeta koji služe za sticanje osnovnih tehničkih znanja (matematika, fizika, statika, otpornost materijala, mašinski elementi, elektrotehnika, programiranje na elektronskim računarima i sl.), slušaju predmete koji su posvećeni izučavanju osobina osnovne sirovine (hemija drveta, nauka o drvetu, hidrotermička obrada drveta i sl.), kao i predmete koji izučavaju konstrukciju i tehnologiju za dobijanje drvnih proizvoda (proizvodnja namještaja, proizvodnja raznih vrsta drvnih ploča, proizvodnja rezane građe, konstrukcije proizvoda iz drveta i sl.).

Studenti koji sa uspjehom završe ovaj odsijek steknu zvanje diplomiranog mašinskog inženjera mehaničke tehnologije drveta najčešće se zapošljavaju u: tvornicama raznih vrsta namještaja, tvornicama građevne stolarije, tvornicama furnira i drvnih ploča, u pilanama, kao i u istraživačkim institutima i projektantskim organizacijama iz oblasti drvne industrije.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

This page hosted by  Get your own Free Homepage