KALITIM (Genetik)
İnsanlar çevreleriyle ilgilenmeye başladıktan sonra her dölün daima atasına benzediğini gözlemişler.
Bir çocuğun bazı halleri davranışları yetenekleri hiç görmese bile ana ve babasına benzer.Bir bireyin kendi ata
dölüne benzeme eğilimine soya çekim (kalıtım) denir
Genel olarak bütün türlerde oğul döller temel plan bakımından atalarına benzerler.
Bu temel plan kalıtımla dölden döle iletilir.
Gen:
Ana-baba karakterlerinin oğul döllere taşıyan kromozomun bir
bölümüdür.Her karakterin geni kromozom üzerinde lokus denen belirli bir yerde bulunur.
Genotip:
Organizmanın dölden döle geçen karakterler topluluğudur.
Fenotip:
Bir organizmanın dış görünüşüdür. Genotip ve çevre etkisiyle
meydana gelir.
Alel gen:
Homolog kromozom çiftlerinin karşılıklı yerlerinde(lokus)
bulunan aynı karakter üzerine zıt etki eden genlere denir.ÖR: A,a
Homozigot:
Ana-babadan aynı karakterleri almış bireylerdir.
ÖR:AA, bb, cc
Heterozigot=melez=hibrit:
Ana-babadan farklı karakterleri almış
bireylerdir.ÖR: Aa, Bb, Cc
Dominant:
Baskın karakterler hem heterozigot hem homozigot
durumda fenotipte kendini gösterir.(Dominant gen büyük harfle yazılarak gösterilir.)
Resesif:
Çekinik karakterler heterozigot durumda kendini gösteremez
sadece homozigot durumda fenotipte görülür.Çekinik fenotip her zaman arı döldür.(Çekinik gen her zaman küçük harfle simgelenir)
Ekivalent=kodominant:
Eksik baskınlık... Alel genler arasında
dominantlık resesiflik olmadığında bu alellerin fenotipte kendini belli etme kuvveti eşdeğer olur.Yavrular ana ve babadan farklı
bir ara karakter gösterir.
Mutasyon:
DNA'nın nukleotid sırasındaki değişmelerdir.Gamet
oluşumunda meydana gelen mutasyonlar dölden döle geçer.Zigottan canlı oluşurken mutasyon soma=vücut hücrelerinde meydana
gelirse bir sonraki döle geçmez.
Modifikasyon:
Ortam şartlarının etkisi
ile fenotipte meydana gelen ve kalıtsal olmayan değişikliklerdir.Genlerin işleyişi değişir...Örnekleri:
- Himalaya tavşanlarının tüyleri yolunup buz torbası bağlanınca yeni çıkan tüyler siyah olur.
- Bal arılarının döllenmiş yumurtaları embriyonik dönemde iyi beslenirse kraliçe, az beslenirse kısır
işçi arıları oluşturur.
- Mısır tohumları karanlık bir yerede çimlenmeye bırakılırsa oluşan filizlerin hepsi renksiz olur.
- Kıvrık kanatlı sirkesineğinin 16 derecedeki dölleri düz kanatlı olur.
^ Başa dön ^
|