Besimi vijues nga bazat e imanit, ėshtė edhe
besimi nė Pejgamberėt e All-llahut XH.SH.. Nė kėtė
bazė bėn pjesė besimi nė tė gjithė Pejgamberėt
dhe Ferrėfyesit, tė cilėt i ka emėrtua All-llahut
XH.SH. nė Kuran dhe besimi se All-llahu XH.SH.
pos tyre, ka dėrguar edhe Pejgamberė tė tjerė,
numrin e tė cilėve nuk e di askush, pėrveē All-llahut
XH.SH.. All-llahu XH.SH. thotė:
"Ne, me tė vėrtetė, para teje kemi dėrguar
Pejgamberė dhe prej tyre disa ti kemi treguar, e
disa prej tyre nuk ti kemi treguar." (Mumin:
78)
"... Nuk ka pasur asnjė popull qė tė mos i
ketė ardhur paralajmėrues." (Fatir: 24)
"Ēdo popull ka pasur Pejgamber." (Junus:
47)
Pejgamberėt86 dhe Ferrėfyesit87
e pėrmendur nė Kuran
Nė Kuran janė pėrmendur njėzet e pesė
Pejgamberė dhe Ferėfyes: Ademi, Nuhi, Salihu,
Ibrahimi, Hudi, Luti, Junusi, Ismaili, Ishaku,
Jakubi, Jusufi, Ejjubi, Shuajbi, Musai, Haruni,
Eljesai, Dhulkifli, Davudi, Zekerijjai, Sulejmani,
Iljasi, Jahjai, Isai dhe Muhammedi, salevatull-llahi
ve selamuhu alejhim exhmein.
Tetėmbėdhjetė prej tyre janė pėrmendur nė kėto
ajete:
"Kėto janė argumentet Tona qė ia dhamė
Ibrahimit kundėr popullit tė tij. E Ne e ngrisim nė
shkallė mė tė lartė kė tė dojmė. Me tė vėrtetė,
Zoti yt ėshtė i Plotdijshėm dhe i Gjithdijshėm.
Ne ia dhuruam atij (Ibrahimit) Ishakun dhe
Jakubin. Tė dy kėta i kemi udhėzuar nė rrugė
tė drejtė. Dhe Nuhin e patėm udhėzuar mė parė
nė rrugė tė drejtė - dhe nga pasardhėsit e tij:
Davudin, Sulejmanin, Ejjubin, Jusufin, Musain dhe
Harunin. - Dhe kėshtu Ne i shpėrblejmė ata tė
cilėt bėjnė vepra tė mira - dhe Zekerijjain,
Jahjain, Isain, Iljasin - tė gjithė kėta kanė
qenė nga njerėzit e mirė; dhe Ismailin, Eljesain,
Junusin dhe Lutin - tė gjithė kėta i veēuam nga
tė tjerėt; edhe disa nga prindėrit e tyre, nga
pasardhėsit e tyre dhe nga vėllezėrit e tyre - i
kemi zgjedhur ata dhe i kemi udhėzuar nė rrugė tė
drejtė." (El-Enam: 83-87)
E tė tjerėt pėrmenden nė vende tė ndryshme tė
Kuranit:
"Ia dėrguam (popullit) Adit, vėllain e tyre -
Hudin." (El-Araf: 65)
"Dhe (Ne, ia dėrguam popullit) Themudit - vėllain
e tyre - Salihun." (El-Araf: 73; Hud: 61)
"Dhe Ne (ia dėrguam) popullit tė Medjenit, vėllain
e tyre - Shuajbin." (El-Araf: 85; Hud: 84)
"All-llahu e zgjodhi Ademin, Nuhin." (Ali
Imran: 33)
"Dhe (kujtoje) Ismailin, Idrisin dhe Dhulkiflin!
Tė gjithė kėta kanė qenė tė durueshėm."
(El-Enbija: 85)
"Muhammedi ėshtė Pejgamber i All-llahut. E,
ata qė janė me tė (shokėt e tij) janė tė ashpėr
ndaj mohuesve, e tė mėshirshėm ndėrmjet veti."
(El-Feth: 29)
Pra, duhet tė besojmė se tė gjithė tė pėrmendurit
kanė qenė Pejgamberė apo Ferrėfyes, ēdonjėri
prej tyre veē e veē. Kėshtu qė nėse dikush do tė
jetė i pyetur pėr cilindo qoftė prej tyre, nuk do
ta mohojė pejgamberinė apo ferrėfimin e tyre. E,
ai i cilin mohon pėjgamberinė e cilitdo qoftė
prej tyre apo shpalljen e tij, ai ėshtė
jobesimtar.88
Pėr sa i pėrket Pejgamberėve dhe Ferrėfyesve, tė
cilėt Kurani nuk i ka pėrmendur personalisht,
jemi tė obliguar qė atyre tu besojmė pėrgjithėsisht.
Dhe ne nuk kemi tė drejtė tė konfirmojmė se
cilitdo prej njerėzve i ka zbritur Shpallja, po qe
se nuk ėshtė i pėrmendur nė mesin e Pejgamberėve
dhe Ferrėfyesve, apo nėse pėr kėtė nuk na ka
informuar i Dėrguari i All-llahut e
Pejgamberėt mė tė zgjedhur (Ululazm)
Njė numėr i madh i alimėve, nė grupin e
Pejgamberėve mė tė zgjedhur, i njehėsojnė pesė
prej tyre: Muhammedin, Ibrahimin, Musain, Nuhin dhe
Isain - alejhim efdalus salati ves-selam.90 All-llahu
XH.SH. i permend kėta nė kėtė ajet:
"(Kujtoje ti, o Muhammed!) kur nga Pejgamberėt
Ne morėm zotimin, edhe prej teje, edhe prej Nuhit,
edhe prej Ibrahimit, edhe prej Musait, edhe prej
Isait, tė birit tė Merjemes. Ne, prej tyre kemi
marrė zotimin e fortė." (El-Ahzab: 7)
Tematika e Shpalljes
Jemi tė obliguar tė besojmė se All-llahu XH.SH. u
ka dėrguar njerėzve Pejgamberėt e Vet, pėr ti
sihariquar ata dhe pėr tua tėrheq vėrejtjen; pėr
ti sihariquar me kėnaqėsinė e All-llahut XH.SH.,
me shpėrblim dhe me Xhennet - nėse i besojnė Atij
dhe Pejgamberėve tė Tij dhe nėse i nėnshtrohen
Atij. E, tua tėrheqin vėrejtjen pėr hidhėrimin
e All-llahut XH.SH. nėse bėhen jobesimtarė dhe tė
padėgjueshėm. All-llahu XH.SH. thotė:
"Ne ua dėrguam Pejgamberėt vetėm si
sihariques dhe qortues. Pra kushdo qė beson dhe bėnė
vepra tė mira, mos tė frikėsohet e as nuk do tė
pikėllohen. Pėr ata qė pėrgėnjeshtrojnė
argumentet Tona, ata do ti godet dėnimi pėr mėkatet
e bėra." (El-Enam: 48-49)
Jemi tė obliguar tė besojmė se All-llahu XH.SH. i
ka dėrguar tė gjithė Pejgamberėt pėr realizimin
e qėllimit qenėsor, tė adhurohet vetėm All-llahu
XH.SH. dhe tė rivendoset ligji i Tij - tė besuarit
nė All-llahun XH.SH. si tė Vetmin Krijues, Tė
Vetmit qė i bėhet ibadet dhe tė Vetmit qė i pėrkasin
tė gjitha emrat e bukur dhe tė gjitha cilėsitė e
pėrsosmėrisė.
All-llahu XH.SH. thotė:
"Ne, nuk kemi dėrguar asnjė Pejgamber para
teje e tė mos ia kemi shpallur atij se: "Nuk
ka tė adhuruar tjetėr pėrveē Meje, andaj adhuromėni
Mua!" (El-Enbija: 25)
"Ai ju ka urdhėruar nga feja, atė qė e ka
urdhėruar Nuhin dhe atė qė ta shpallėm ty, dhe
me atė qė e urdhėruam Ibrahimin, Musain dhe
Isain:"Predikoni fenė e drejtė dhe mos u pėrēani
nė tė!"(Esh-Shura:13)
"Ne, ēdo populli i kemi dėrguar nga njė
Pejgamber. (Ata u thonin atyre): "Adhurone All-llahun
e shmanguni idhujve!" (En-Nahėl: 36)
Jemi tė obliguar ti besojmė tė gjithė
Pejgamberėt dhe Shpalljet e tyre. Nuk guxojmė tė
bėjmė dallime nė mes tyre. E, kush bėnė dallime
ndėrmjet tė Dėrguarve tė All-llahut, disa prej
tyre ti besojė e disa ti mohojė, apo disa i
mbėshtetė e disa i pėrgėnjeshtron, ai, sipas
tekstin kuranor, konsiderohet jobesimtar:
"Ata qė mohojnė All-llahun dhe Pejgamberėt e
Tij dhe dėshirojnė qė ndėrmjet All-llahut dhe
Pejgamberėve tė Tij tė bėjnė dallime nė besim,
e thonė: "Nė disa besojmė e nė disa nuk
besojmė", dhe dėshirojnė qė mes kėsaj tė
marrin ndonjė qėndrim - ata, seriozisht, janė
jobesimtarė tė vėrtetė; e Ne jobesimtarėve u
kemi pėrgatitur vuajtje poshtėruese." En-Nisa:
150-151)
Jemi tė obliguar tu bindemi atyre dhe tė mos
punojmė nė kundėrshtim me urdhrat e tyre, ngase tė
bindurit ndaj tyre ėshtė pjesė e tė bindurit
ndaj All-llahut XH.SH. All-llahu XH.SH. thotė:
"Kush i bindet Pejgamberit, ai i ėshtė bindur
All-llahut." (Nisa:80)
"Dhe ne kemi dėrguar Pejgamberė vetėm me qėllim
qė njerėzit, me lejen e All-llahut, tu pėrulen
atyre..." (En-Nisa: 64)
Jemi tė obliguar tė besojmė se ata janė krijesa
mė tė pėrkryer edhe pėr nga dijenia edhe pėr
nga veprat, se janė mė tė sinqertit dhe se janė
mė tė pėrsosurit sipas edukimit dhe sjelljes sė
tyre, dhe se All-llahu XH.SH. i ka dekoruar ata mbi
tė gjitha krijesat e tjera, me veēori ēfarė nuk
i posedon askush tjetėr pos tyre.
Jemi tė obliguar tė besojmė se All-llahu XH.SH. i
ka mbrojtur ata dhe i ka larguar nga gėnjeshtra,
mashtrimi, tė fshehurit dhe nga tė gjitha tė
metat e tjera pėrkitazi me kumtimin e Shpalljes,
dhe nga tė gjitha mėkatet e mundshme.91 Mirėpo,
ngandonjėherė ėshtė e mundur tė bėjnė ndonjė
lėshim apo gabim tė vogėl, tė parandėsishėm pėr
shkallėn e tyre tė lartė, siē i ka ndodhur
Ademit u kur e pat ngrėnė frutin nga pema tė
cilin e kishte tė ndaluar, pasi qė pėr njė ēast,
e kishte harruar ndalesėn.92 Por All-llahu XH.SH.
ata nuk i lė nė gabim, ngase ua mundėson qė menjėherė
tė pendohen.
Gjithashtu, jemi tė obliguar tė besojmė se tė
gjithė Pejgamberėt kanė qenė njerėz - meshkuj.
Nuk kanė qenė engjėj, e as qė All-llahu XH.SH. pėr
Pejgamber ka dėrguar femėr93 All-llahu XH.SH. thotė:
"Edhe para teje kemi dėrguar vetėm njerėz, tė
cilėve u kemi shpallur (ashtu si ty)." (El-Enbija:7)
Besojmė se All-llahu XH.SH. nuk u ka dhuruar atyre
kurrfarė cilėsish mbinatyrore, por i ka zgjedhur
ata nga mesi i njerėzve, tė cilėt hanė dhe pinė,
ecin rrugėve, flejnė, rrinė ulur dhe qeshin. Kanė
gra dhe fėmijė, u kanosen mynxyra tė ndryshme, i
arrinė dora e dhunuesve dhe u ndodhin persekutime
dhe trusni. Vdesin sikurse edhe njerėzit e tjerė,
e ndodhė qė ndonjėri prej tyre tė jetė i mbytur
nė mėnyrė tė padrejtė. Ndiejnė dhembje dhe i
godet sėmundja, si dhe pėrjetojnė ēdo gjė tjetėr
qė zakonisht u ndodhė njerėzve, e qė nuk bie nė
mospajtim me pozitėn e lartė tė autoritetit nė
mesin e njerėzve. Nė kėtė na udhėzojnė shumė
ajete kuranore:
"Muhammedi ėshtė vetėm Pejgamber, e edhe
para tij ka pasur Pejgamberė. E, nėse ai vdes ose
vritet, a mos do tė ktheheni ju prapa? Kushdo qė
kthehet prapa (nė fe tė gabuar) nuk i bėnė
kurrfarė dėmi All-llahut. Se, All-llahu do ti
shpėrblejė mirėnjohėsit." (Ali Imran: 144)
"E, Ne - edhe para teje kemi dėrguar vetėm
Pejgamberė, tė cilėt hanin ushqimin dhe shėtisnin
nėpėr tregje..." (El-Furkan: 20)
"Ne, me tė vėrtetė, edhe para teje kemi dėrguar
Pejgamberė dhe u kemi dhėnė gra dhe pasardhės..."
(Er-Rad: 38)
"Mesihu - i biri i Merjemes, ėshtė vetėm
Pejgamber, - edhe para tij kanė kaluar Pejgamberė.
Nėna e tij kurdoherė ka qenė e drejtė. Qė tė
dy ngrėnin ushqim..." (El-Maide: 75)
I Dėrguari i All-llahut e, ka thėnė: "Por,
unė agjėroj dhe ha, falem dhe flej, dhe bėj jetė
bashkėshortore!." 94 Ngjante qė Pejgamberi i
All-llahut tė sėmuhej dhe tė ndiente dhembje,
ndiente uri, etje, hidhėrohej, pezmatohej, lodhej
dhe ngjashėm me kėtė, ku nuk ekziston kurrfarė e
mete e vėrtetė. 95
Ne besojmė se Pejgamberėt nuk posedojnė asgjė
nga cilėsitė hyjnore, se nuk ndikojnė nė lėvizjet
nė Kozmos, e as qė mund ta ndihmojnė apo ta dėmtojnė
dikė, se nuk kanė ndikim nė vullnetin e All-llahut
XH.SH., e as qė e dinė gajbin (fshehtėsinė), pėrveē
atė qė i ka informuar All-llahu XH.SH.. All-llahu
XH.SH. thotė: "Thuaj: "Unė nuk mund
ti sjellė vetes as dobi as dėm, pėrveē atė qė
do All-llahu. E sikur ti dija fshehtėsitė, do
ti shumėzoja tė mirat dhe nuk do tė mė prekte
asnjė e keqe. Unė jam vetėm paralajmėrues dhe
sihariques pėr njerėzit qė besojnė." (El-Araf:
188)
"Vetėm Ai i di fshehtėsitė dhe Ai nuk ia
zbulon fshehtėsitė e Veta askujt; pėrveē atij tė
cilin Ai e ka zgjedhur pėr ta dėrguar (Pejgamber)."
(El-Xhinn: 26-27)
Mirėpo, ata All-llahu XH.SH. i ka prirur me aftėsi
tė posaēme dhe me virtyte dhe cilėsi, tė cilat i
kanė bėrė tė gatitur pėr ta pranuar Shpalljen
dhe barrėn e saj, nė mėnyrė qė tu janė
shembuj njerėzve tė tjerė dhe shembuj tė cilėt
do ti ndjekin ata pėrkitazi me ēėshtjet e fesė
dhe mėnyrės sė jetesės nė kėtė botė. Prandaj
jemi tė obliguar tė besojmė se Pejgamberėt janė
tė mbrojtur nga ēfarėdo e mete, e cila do ta
gjymtonte besimin e tyre dhe bindshmėrinė ndaj
All-llahut XH.SH., apo aftėsinė e tyre qė ta dorėzojnė
Shpalljen e tua kumtojnė njerėzve. 96 All-llahu
XH.SH. pėr ta thotė:
"Kėta janė ata qė u kemi dhėnė libėr,
dijeni tė hollė dhe pejgamberi. E, nėse ata (banorėt
e Mekės) i mohojnė kėto, Ne do tia besojmė njė
populli tjetėr qė nuk do ti mohojė. Kėta janė
ata (Pejgamberėt e pėrmendur), tė cilėt All-llahu
i ka udhėzuar nė rrugėn e drejtė, andaj edhe ti
(o Muhammed!) ndiqe rrugėn e tyre." (El-Enam:
89-90)
Pra, All-llahu XH.SH. flet pėr besnikėrinė e tyre,
pėr sinqeritetin, pėr mendjemprehtėsinė, pėr
konsekuencėn nė dorėzimin e Shpalljes dhe pėr
cilėsitė e tjera, tė cilat janė tė nevojshme pėr
kryerjen e obligimeve dhe tė detyrave tė
parashtruara. Prandaj All-llahu XH.SH. thotė pėr
Ismailin u:
"Dhe pėrmende (o Muhammed!) nė Libėr (Kuran),
Ismailin! Me tė vėrtetė, Ai plotėsonte premtimin
e dhėnė dhe ka qenė Pejgamber, Lajmėtar." (Merjem:
54)
E, pėr Ibrahimin u, thotė:
"(O Muhamed!) Pėrmende nė Libėr (Kuran)
Ibrahimin! Ai ka qenė (njeri) i sinqertė, dhe Lajmėtar."
(Merjem: 41)
Edhe nė shumė ajete tė tjera All-llahu XH.SH. dėshmon
pėr sinqeritetin dhe tė udhėzuarit e Pejgamberėve
u.
Jemi tė obliguar tė besojmė se All-llahu XH.SH. i
ka ndihmuar ata me muxhize (vepra tė jashtėzakonshme
tė cilat i bėnė All-llahu XH.SH. me anė tė
Pejgamberėve tė Vet, tė cilėt me to ata i
provokojnė njerėzit qė tė bėjnė diē tė
ngjashme, nėse nuk i besojnė atyre.)97 tė
llojllojshme dhe me argumente tė qarta tė cilat
udhėzojnė nė vėrtetėsinė e asaj me ēka kanė
ardhur nga Zoti i tyre. Ne u besojmė tė gjitha
muxhizeve tė cilat janė pėrmendur nė Kuran
dhe nė hadithet autentike, dhe me kėto veēori janė
tė barabartė tė gjithė Pejgamberėt qė i ka
zgjedhur All-llahu XH.SH.. Mirėpo, me gjithė kėtė
barabarėsi, ne besojmė se All-llahu XH.SH. disa
prej tyre i ka dekoruar mbi tė tjerėt. All-llahu
XH.SH. thotė:
"Disa nga ata Pejgamberė i kemi dekoruar mė
shumė se disa tė tjerė. Me disa prej tyre ka folė
(biseduar) All-llahu, kurse disa prej tyre i ka lartėsuar
nė shkallė tė lartė. E Isait, birit tė Merjemes,
i kemi dhėnė argumente tė qarta dhe e kemi
forcuar me Xhibrilin." (El-Bekare: 253)
Dhe besojmė se mė i zgjedhuri ndėr ta, dhe mė i
zgjedhuri prej tė gjitha krijesave, ėshtė i Dėrguari
Muhammed bin Abdull-llahu e. Disa nga selefėt (brezi
i parė e myslimanėve), fjalėt e All-llahut
XH.SH."kurse disa prej tyre i ka lartėsuar nė
shkallė tė lartė", i komentojnė se kjo ka tė
bėj me Pejgamberin tonė, Muhammedin e.98 Pėrkitazi
me kėtė ekzistojnė shumė hadithe, ndėr tė cilėt
ėshtė edhe hadithi i transmetuar nga Ebu Hurejre
r. a. se, Resulull-llahu e, ka thėnė: "Unė
jam kryepar i tė gjithė njerėzve nė Ditėn e
Kiametit, i pari do tė dal nga kaburi (varri) dhe i
pari qė do tė bėjė shefaat (ndėrmjetėsim)
dhe shefaati im do tė pranohet." 99 Vasil
bin Eska r. a. transmeton: "E kam dėgjuar tė
Dėrguarin e All-llahut e, duke thėnė: "All-llahu
xh.sh. i ka zgjedhur kenanėt prej bijve tė
Ismailit, kurejshitėt prej kenanėve, Benu
Hashimėt prej kurejshitėve, e mua mė ka zgjedhur
prej Benu Hashimėve." 100 Hadithet e pėrmendura
dhe hadithet e tjera lidhur me kėtė temė, qartazi
tregojnė se Muhammed bin Abdull-llahu e ėshtė mė
i miri nga tė gjitha krijesat. 101
faqja
1 nga 2 |
|
 |